Công ty đại chúng là gì? Các hình thức, điều kiện thành lập công ty đại chúng

Quá trình thành lập công ty đại chúng là một quy trình phức tạp và đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ phía doanh nghiệp. Vậy theo quy định pháp luật thì công ty đại chúng là gì? Các hình thức, điều kiện thành lập công ty đại chúng như thế nào. Hãy cùng ACC tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây. 

1. Công ty đại chúng là gì?

1.1. Định nghĩa về công ty đại chúng 

Công ty đại chúng là một hình thức tổ chức kinh doanh đặc biệt, trong đó vốn điều lệ được hình thành chủ yếu từ việc huy động vốn rộng rãi của công chúng thông qua việc phát hành cổ phiếu. Nói cách khác, bất kỳ ai cũng có thể trở thành cổ đông của công ty đại chúng bằng cách mua cổ phiếu của công ty đó.

Căn cứ vào khoản 1 Điều 32 của Luật Chứng khoán 2019, một công ty đại chúng là công ty cổ phần đáp ứng một trong hai tiêu chí sau:

• Vốn điều lệ và tỷ lệ cổ phiếu:

Công ty có vốn điều lệ đã góp từ 30 tỷ đồng trở lên.

Ít nhất 10% số cổ phiếu có quyền biểu quyết của công ty phải do ít nhất 100 nhà đầu tư không phải là cổ đông lớn nắm giữ.

• Chào bán cổ phiếu ra công chúng:

Công ty đã thực hiện thành công việc chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng thông qua đăng ký với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

Điều này có nghĩa là công ty đại chúng có thể là một công ty có quy mô vốn lớn và có sự phân tán quyền sở hữu cổ phiếu, hoặc là một công ty đã niêm yết công khai cổ phiếu trên thị trường chứng khoán.

1.2. Đặc điểm nổi bật của công ty đại chúng

• Tính minh bạch cao: Công ty đại chúng phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về công bố thông tin, báo cáo tài chính định kỳ để đảm bảo tính minh bạch và bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư.
• Quản trị công ty tốt: Công ty đại chúng thường có hệ thống quản trị công ty chuyên nghiệp, cơ cấu sở hữu phân tán, giúp giảm thiểu rủi ro và tăng tính hiệu quả hoạt động.
• Khả năng huy động vốn lớn: Việc phát hành cổ phiếu ra công chúng giúp công ty đại chúng huy động được một lượng vốn lớn để đầu tư vào sản xuất kinh doanh, mở rộng quy mô.
• Tính thanh khoản cao: Cổ phiếu của công ty đại chúng được giao dịch tự do trên thị trường chứng khoán, giúp nhà đầu tư dễ dàng mua bán và chuyển đổi thành tiền mặt.

>>> Tìm hiểu thêm về: Ưu điểm và nhược điểm của mô hình công ty đại chúng

2. Các hình thức, điều kiện thành lập công ty đại chúng

2.1.  Hình thức của công ty đại chúng

Theo quy định của pháp luật Việt Nam, công ty đại chúng là loại hình công ty cổ phần có cổ phần được mua bán công khai trên thị trường chứng khoán, đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế. Công ty đại chúng được chia thành hai loại chính: 

(i) Công ty cổ phần đại chúng

• Đây là loại hình phổ biến nhất, trong đó vốn điều lệ được chia thành các cổ phần có giá trị bằng nhau.
• Các cổ phần này có thể được mua bán tự do trên thị trường, giúp doanh nghiệp dễ dàng huy động vốn từ công chúng.

(ii) Công ty hợp danh đại chúng

• Ít phổ biến hơn, loại hình này kết hợp giữa trách nhiệm hữu hạn của cổ đông và trách nhiệm vô hạn của một số thành viên.

2.2. Điều kiện thành lập công ty đại chúng

Để thành lập công ty đại chúng tại Việt Nam, doanh nghiệp phải đáp ứng các điều kiện sau:

• Vốn điều lệ: Đạt mức tối thiểu theo quy định pháp luật. Mức vốn điều lệ tối thiểu: Công ty phải có vốn điều lệ đã góp từ 30 tỷ đồng trở lên. Vốn điều lệ là tổng số vốn do các cổ đông cam kết góp vào công ty và được sử dụng để thực hiện các hoạt động kinh doanh của công ty. Yêu cầu này nhằm đảm bảo rằng công ty có đủ nguồn lực tài chính để hoạt động và phát triển bền vững.
• Số lượng cổ đông:  Công ty phải có ít nhất 100 cổ đông không phải là cổ đông lớn (cổ đông lớn là người nắm giữ từ 5% cổ phần trở lên của công ty). Sự tham gia của nhiều cổ đông khác nhau giúp tăng cường tính minh bạch và giảm rủi ro tập trung quyền lực trong tay một số ít cổ đông lớn.
• Chào bán cổ phiếu ra công chúng: Công ty phải thực hiện thành công việc chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO). Quá trình này phải được thực hiện theo các quy định nghiêm ngặt của pháp luật, nhằm bảo đảm tính công khai, minh bạch và quyền lợi của nhà đầu tư. Công ty cần phải đăng ký với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và tuân thủ các quy định liên quan đến việc phát hành và phân phối cổ phiếu.
• Niêm yết hoặc đăng ký giao dịch: Công ty phải tuân thủ các chuẩn mực và quy định về tài chính, kế toán theo quy định của pháp luật. Điều này bao gồm việc công bố thông tin tài chính định kỳ, đảm bảo báo cáo tài chính được kiểm toán và tuân thủ các nguyên tắc kế toán chung.
• Tỷ lệ cổ phiếu có quyền biểu quyết: Tỷ lệ cổ phiếu phải phân tán: Ít nhất 10% số cổ phiếu có quyền biểu quyết của công ty phải do ít nhất 100 nhà đầu tư không phải là cổ đông lớn nắm giữ. Điều này đảm bảo rằng một phần quan trọng của công ty thuộc sở hữu của các nhà đầu tư nhỏ lẻ, giúp tăng cường sự tham gia và giám sát của cộng đồng đầu tư đối với hoạt động của công ty
• Các điều kiện khác: Tuân thủ quy định về tài chính, kế toán, pháp lý.

Những điều kiện này được thiết lập nhằm tạo ra một môi trường đầu tư công bằng, minh bạch và bảo vệ quyền lợi của các nhà đầu tư, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường chứng khoán và nền kinh tế Việt Nam.

Điều kiện thành lập công ty đại chúng

>>> Tìm hiểu thêm về: Quy định về tăng vốn điều lệ công ty đại chúng

3. Quy trình thành lập công ty đại chúng 

Quy trình thành lập một công ty đại chúng là một chuỗi các bước phức tạp, đòi hỏi doanh nghiệp phải tuân thủ nhiều thủ tục hành chính và pháp lý. Dưới đây là các bước cơ bản để thành lập một công ty đại chúng:

3.1. Thành lập công ty cổ phần

• Chuẩn bị hồ sơ đăng ký:

Điều lệ công ty: Là tài liệu quy định các nguyên tắc hoạt động, quyền và nghĩa vụ của cổ đông, và cơ cấu tổ chức của công ty.

Danh sách cổ đông sáng lập: Bao gồm thông tin về các cổ đông ban đầu của công ty, tỷ lệ sở hữu cổ phần của mỗi người.

Giấy tờ pháp lý của cổ đông: Bản sao giấy chứng minh nhân dân, căn cước công dân hoặc hộ chiếu của các cổ đông (đối với cá nhân), hoặc giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (đối với tổ chức).

Đơn đăng ký doanh nghiệp: Mẫu đơn theo quy định của Sở Kế hoạch và Đầu tư.

• Nộp hồ sơ:

Hồ sơ được nộp tại Sở Kế hoạch và Đầu tư địa phương nơi công ty đặt trụ sở chính.

Sau khi xem xét và chấp thuận, Sở Kế hoạch và Đầu tư sẽ cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, xác lập tư cách pháp nhân cho công ty cổ phần.

3.2. Chào bán cổ phiếu ra công chúng

• Xây dựng hồ sơ chào bán cổ phiếu:

Bản cáo bạch: Đây là tài liệu quan trọng nhất trong hồ sơ IPO, cung cấp thông tin chi tiết về công ty, bao gồm lịch sử hoạt động, cơ cấu cổ đông, tình hình tài chính, rủi ro, và kế hoạch sử dụng vốn huy động.

Báo cáo tài chính: Báo cáo tài chính của công ty phải được kiểm toán bởi một tổ chức kiểm toán độc lập, đảm bảo tính chính xác và minh bạch của thông tin tài chính.

Quyết định của Đại hội đồng cổ đông: Quyết định của Đại hội đồng cổ đông về việc chào bán cổ phiếu ra công chúng và niêm yết cổ phiếu trên sàn giao dịch chứng khoán.

• Xin cấp phép từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước:

Hồ sơ chào bán cổ phiếu ra công chúng phải được nộp cho Ủy ban Chứng khoán Nhà nước để xin cấp phép. Ủy ban sẽ kiểm tra và phê duyệt hồ sơ nếu đáp ứng đầy đủ các yêu cầu pháp lý.

Sau khi nhận được giấy phép, công ty có thể tiến hành chào bán cổ phiếu ra công chúng.

3.3. Niêm yết hoặc đăng ký giao dịch cổ phiếu:

• Chuẩn bị hồ sơ niêm yết:

Hồ sơ niêm yết cổ phiếu: Bao gồm các tài liệu như quyết định của Đại hội đồng cổ đông về việc niêm yết, bản cáo bạch, báo cáo tài chính đã kiểm toán, và các giấy tờ liên quan khác.

Đăng ký niêm yết tại Sở Giao dịch Chứng khoán: Công ty phải nộp hồ sơ niêm yết cổ phiếu tại Sở Giao dịch Chứng khoán nơi công ty dự định niêm yết. Sở Giao dịch Chứng khoán sẽ xem xét và phê duyệt hồ sơ nếu đáp ứng đầy đủ các yêu cầu.

• Thực hiện niêm yết:

Sau khi hồ sơ được phê duyệt, cổ phiếu của công ty sẽ chính thức được niêm yết và giao dịch trên sàn chứng khoán. Việc niêm yết giúp cổ phiếu của công ty có thể được mua bán công khai, tăng tính thanh khoản và giá trị thị trường của cổ phiếu.

3.4. Hoàn thành các thủ tục đăng ký khác:

• Đăng ký thuế:

Công ty cần đăng ký mã số thuế tại Cục Thuế địa phương. Mã số thuế sẽ được sử dụng trong các giao dịch tài chính và thuế của công ty.

• Đăng ký bảo hiểm xã hội:

Công ty phải đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội cho nhân viên tại cơ quan Bảo hiểm Xã hội. Điều này bao gồm bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, và bảo hiểm thất nghiệp.

• Công bố thông tin định kỳ:

Công ty đại chúng phải tuân thủ các quy định về công bố thông tin định kỳ, bao gồm báo cáo tài chính hàng năm, báo cáo thường niên, và các thông báo khác liên quan đến hoạt động của công ty.

• Đăng ký với các cơ quan quản lý khác:

Tùy thuộc vào ngành nghề kinh doanh, công ty có thể cần phải đăng ký với các cơ quan quản lý khác, chẳng hạn như Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, hoặc Ngân hàng Nhà nước.

>>> Xem thêm: Mẫu điều lệ áp dụng cho công ty đại chúng theo quy định

4. Câu hỏi thường gặp 

Công ty đại chúng có bắt buộc phải niêm yết cổ phiếu không?

Trả lời: Có, công ty đại chúng phải niêm yết hoặc đăng ký giao dịch cổ phiếu trên sàn giao dịch chứng khoán để được coi là đại chúng.

Có giới hạn nào về số lượng cổ đông của công ty đại chúng không?

Trả lời: Không có giới hạn tối đa, nhưng công ty phải có ít nhất 100 cổ đông không phải cổ đông lớn nắm giữ ít nhất 10% cổ phiếu có quyền biểu quyết.

Cổ đông lớn trong công ty đại chúng là gì?

Trả lời: Cổ đông lớn là người nắm giữ từ 5% cổ phần có quyền biểu quyết trở lên trong công ty đại chúng.

Những nội dung trong bài viết ACC đã cung cấp chủ yếu về công ty đại chúng là gì? Các hình thức, điều kiện thành lập công ty đại chúng, hy vọng với những nội dung trên sẽ  góp phần mang đến những kiến thức hữu ích đến Quý bạn đọc. Nếu bạn có những thắc mắc cần hỗ trợ tư vấn hãy liên hệ Công ty Luật ACC qua số hotline 1900.3330.