Công cụ phái sinh là gì?Lợi ích của công cụ tài chính phái sinh

Công cụ phái sinh là một trong những công cụ tài chính quan trọng trên thị trường chứng khoán phái sinh. Nó được coi là một phương tiện giảm thiểu rủi ro cho các bên tham gia giao dịch liên quan đến tài sản cơ bản. Ngoài ra, một số nhà đầu tư còn sử dụng chúng để đầu cơ và tích trữ. Công cụ phái sinh đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự linh hoạt và hiệu quả cho thị trường tài chính hiện nay.

Công cụ phái sinh là gì?Lợi ích của công cụ tài chính phái sinh

1.Công cụ phái sinh là gì?

Công cụ phái sinh là một loại hợp đồng tài chính được thiết kế để phụ thuộc vào giá trị của một tài sản cơ bản hoặc một nhóm tài sản. Các tài sản này có thể bao gồm cổ phiếu, trái phiếu, tiền tệ, hàng hóa và các chỉ số thị trường. Điểm đặc biệt của công cụ phái sinh là giá trị của nó phụ thuộc vào giá trị của tài sản cơ bản, và người mua và người bán thực hiện trao đổi dựa trên sự biến động của giá trị tài sản cơ bản đó.

Trong thực tế, công cụ phái sinh giúp các nhà đầu tư và nhà giao dịch có thể đầu tư và đồng thời bảo vệ rủi ro của họ trước sự biến động của thị trường. Ví dụ, khi giá cổ phiếu có thể tăng hoặc giảm, nhà đầu tư có thể sử dụng các công cụ phái sinh để kiếm lợi nhuận hoặc giảm thiểu rủi ro của họ. Thông qua việc tham gia các hợp đồng phái sinh, họ có thể đặt cược vào hướng di chuyển của giá cổ phiếu mà không cần sở hữu trực tiếp cổ phiếu đó.

Một ví dụ cụ thể là khi một nhà đầu tư sử dụng các hợp đồng phái sinh để bảo vệ khỏi sự giảm giá của một cổ phiếu cụ thể. Trong trường hợp này, họ có thể mua các hợp đồng phái sinh để bảo vệ giá trị đầu tư của mình, ngay cả khi giá cổ phiếu giảm. Điều này giúp họ giảm thiểu rủi ro và duy trì vững chắc vị thế đầu tư của mình trong thị trường biến động.

Tóm lại, công cụ phái sinh đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra các cơ hội đầu tư và quản lý rủi ro cho các nhà đầu tư trên thị trường tài chính.

2. Vai trò của công cụ phái sinh

Công cụ tài chính phái sinh mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho các nhà đầu tư và thị trường tài chính như sau:

• Lợi thế chênh lệch giá: Giao dịch chênh lệch giá là chiến lược mua một tài sản ở mức giá thấp ở một thị trường và bán nó ở mức giá cao ở một thị trường khác. Điều này tạo ra cơ hội lợi nhuận từ sự khác biệt về giá cả của hàng hóa hoặc chứng khoán trên các thị trường khác nhau, mà không yêu cầu sở hữu thực tế của tài sản.
• Bảo vệ chống lại biến động thị trường: Thị trường phái sinh cung cấp các công cụ cho phép các nhà đầu tư bảo vệ mình trước sự biến động của thị trường. Các nhà đầu tư có thể sử dụng các sản phẩm phái sinh để bảo vệ chống lại sự giảm giá hoặc tăng giá của tài sản cơ bản mà họ sở hữu, giảm thiểu rủi ro và bảo vệ lợi ích của họ.
• Thặng dư quỹ: Các công cụ phái sinh cung cấp cơ hội cho các nhà đầu tư tận dụng các biến động giá mà không cần phải sở hữu thực sự tài sản cơ bản. Điều này cho phép họ tham gia vào các thị trường với mức độ rủi ro được kiểm soát và tận dụng lợi ích từ sự chuyển động giá cả.

3. Các loại công cụ phái sinh

Công cụ phái sinh là một loại hợp đồng tài chính dựa trên giá trị của một tài sản cơ bản hoặc một nhóm tài sản. Trong thị trường tài chính, có nhiều loại công cụ phái sinh phổ biến, bao gồm:

• Hợp đồng kỳ hạn (Forwards): Đây là thỏa thuận giữa hai bên để mua và bán một lượng tài sản với một mức giá xác định vào một thời điểm trong tương lai. Thời điểm này được gọi là ngày đáo hạn. Hợp đồng kỳ hạn thường được thực hiện trong thị trường phi tập trung, không qua trung gian.
• Hợp đồng tương lai (Futures): Tương tự như hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tương lai là một thỏa thuận mua bán tài sản với một giá xác định, nhưng thực hiện trong một thị trường tập trung. Thị trường tập trung giúp kết nối bên mua và bên bán để đảm bảo thực hiện các giao dịch.
• Hợp đồng quyền chọn (Options): Hợp đồng quyền chọn cho phép chủ sở hữu quyền nhưng không phải là nghĩa vụ, để mua hoặc bán một lượng tài sản cố định tại một mức giá đã xác định vào một thời điểm trong tương lai. Hợp đồng này thường được thực hiện trên sàn giao dịch.
• Hợp đồng hoán đổi (Swaps): Đây là một công cụ phái sinh mới hơn, được sử dụng để trao đổi lợi ích giữa hai bên mà không yêu cầu trao đổi vốn. Swaps có thể là hợp đồng trao đổi lãi suất, hợp đồng trao đổi ngoại tệ hoặc hợp đồng trao đổi hàng hóa.

Các loại công cụ phái sinh này cung cấp cho các nhà đầu tư và nhà giao dịch nhiều cơ hội đầu tư và phòng vệ rủi ro trên thị trường tài chính, đồng thời giúp tạo ra sự linh hoạt và tính thanh khoản trong giao dịch tài chính.

4. Lợi ích của công cụ tài chính phái sinh là gì?

Các lợi ích của công cụ tài chính phái sinh không chỉ giới hạn ở việc tạo ra lợi nhuận mà còn bao gồm những điểm sau:

• Lợi thế của chênh lệch giá: Một trong những lợi ích chính của giao dịch phái sinh là khả năng tận dụng chênh lệch giá giữa các thị trường. Bằng cách mua hàng hóa hoặc chứng khoán ở một thị trường với giá thấp và bán ở thị trường khác với giá cao, người giao dịch có thể thu được lợi nhuận từ sự khác biệt về giá cả giữa hai thị trường.
• Bảo vệ chống lại biến động của thị trường: Thị trường phái sinh cung cấp các công cụ cho phép người giao dịch bảo vệ mình trước sự biến động của thị trường. Bằng cách mua các sản phẩm phái sinh, người giao dịch có thể tự bảo vệ mình khỏi sự giảm giá hoặc tăng giá đột ngột của tài sản cơ bản mà họ đang sở hữu, giảm thiểu nguy cơ thua lỗ và tăng tính ổn định trong quản lý đầu tư.
• Thặng dư quỹ: Công cụ phái sinh cung cấp một phương tiện chuyển giao rủi ro hiệu quả. Đối với một số người, giao dịch phái sinh giúp họ tận dụng biến động giá mà không cần thực sự mua hoặc bán tài sản cơ bản. Điều này cho phép họ kiếm lời từ thặng dư giữa giá mua và giá bán của các hợp đồng phái sinh mà không cần phải sở hữu thực tế các tài sản cơ bản.

5. Đối tượng sử dụng công cụ tài chính phái sinh

Công cụ tài chính phái sinh thu hút một loạt đối tượng tham gia, bao gồm:

Đối tượng sử dụng công cụ tài chính phái sinh

• Người không thích rủi ro: Những người này sử dụng công cụ phái sinh để bảo vệ danh mục đầu tư của mình khỏi rủi ro và biến động giá cả trên thị trường. Bằng cách này, họ chuyển rủi ro mất mát cho những người khác sẵn lòng chấp nhận rủi ro hơn, trong khi trả một khoản phí bảo hiểm cho sự an toàn này.
• Nhà đầu cơ: Những người này chấp nhận rủi ro để kiếm lợi nhuận từ thị trường phái sinh. Họ có quan điểm đối lập với những người không thích rủi ro và có thể kiếm được lợi nhuận lớn nếu đúng trong các giao dịch của mình.
• Giao dịch ký quỹ: Đối tượng này tham gia vào thị trường phái sinh bằng cách ký quỹ với nhà môi giới, cho phép họ mượn tiền để đầu tư thay vì sử dụng vốn riêng.
• Các nhà kinh doanh chuyên kinh doanh chênh lệch giá: Những người này tận dụng sự không hoàn hảo của thị trường để kiếm lợi nhuận, bằng cách mua chứng khoán ở mức giá thấp trên một thị trường và bán chúng ở mức giá cao hơn trên thị trường khác. Điều này chỉ có thể thực hiện khi giá của cùng một chứng khoán được niêm yết ở các mức giá khác nhau trên các thị trường khác nhau.

6. Một số công cụ phái sinh ở Việt Nam hiện nay

Hiện nay, trong Thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam, có hai sản phẩm phái sinh chính đang được giao dịch và phát triển, đó là hợp đồng tương lai chỉ số VN30 và hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ.

• Hợp đồng tương lai chỉ số VN30 (VN30F): Đây là một loại hợp đồng tương lai được thiết kế để phản ánh sự biến động của chỉ số VN30 - chỉ số thị trường chứng khoán 30 cổ phiếu có vốn hóa lớn nhất và thanh khoản cao nhất trên Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội. Hợp đồng tương lai VN30F cho phép các nhà đầu tư dự đoán và tận dụng những biến động của thị trường chứng khoán, đồng thời giúp họ đa dạng hóa portofolio đầu tư của mình.
• Hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ (GovBondF): Đây là sản phẩm phái sinh được phát triển dựa trên giá trị của trái phiếu Chính phủ, là một trong những tài sản tài chính cơ bản của thị trường tài chính. Hợp đồng tương lai GovBondF cho phép các nhà đầu tư tham gia dự đoán và quản lý rủi ro liên quan đến biến động giá của trái phiếu Chính phủ.

Cả hai loại hợp đồng tương lai này được niêm yết và giao dịch trên Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), giúp tăng tính thanh khoản và minh bạch cho thị trường. Việc có sẵn các công cụ phái sinh này không chỉ hỗ trợ các nhà đầu tư trong việc đầu tư và quản lý rủi ro mà còn giúp cải thiện cơ cấu thị trường tài chính, thúc đẩy sự phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế.

Trên đây là toàn bộ thông tin về Công cụ phái sinh là gì? ACC đã giúp bạn giải đáp. Mọi thắc mắc khác vui lòng liên hệ về ACC nhé!