Con chết trước cha mẹ có được chia tài sản không?

Hiện nay, việc người thừa kế tranh chấp di sản của người đã chết đang là một vấn đề khá phổ biến và cần sự giải quyết của Tòa án. Trong đó, trường hợp con chết trước cha mẹ có được chia tài sản không cũng là một vấn đề mà một số người quan tâm đến. Vậy, khi con chết trước cha mẹ có được chia tài sản? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé.

Con chết trước cha mẹ có được chia tài sản?

1. Thừa kế là gì?

Theo quy định tại Bộ luật Dân sự, thừa kế là việc chuyển dịch tài sản của người đã chết cho người còn sống, tài sản để lại được gọi là di sản. Thừa kế được chia thành thừa kế theo pháp luật và thừa kế theo di chúc. Trong đó:

- Thừa kế theo di chúc là việc chuyển dịch tài sản thừa kế của người đã chết cho người còn sống theo sự định đoạt của người đó khi còn sống. Thừa kế theo di chúc được quy định tại chương XXII của Bộ luật dân sự năm 2015.

- Thừa kế theo pháp luật là việc dịch chuyển tài sản thừa kế của người đã chết cho người sống theo quy định của pháp luật nếu người chết không để lại di chúc hoặc để lại di chúc nhưng di chúc không hợp pháp. Thừa kế theo pháp luật được quy định tại chương XXIII của Bộ luật dân sự năm 2015.

2. Con chết trước cha mẹ có được chia tài sản không?

Thừa kế là việc chuyển giao tài sản, lợi ích, nợ nần, các quyền, nghĩa vụ từ một người đã chết sang cho người còn sống. Trên thực tế cho thấy có những trường hợp người được hưởng thừa kế lại chết trước hoặc chết cùng lúc với người để lại di sản. Khi đó, pháp luật cho phép con của người thừa kế được hưởng phần di sản mà lẽ ra bố mẹ chúng sẽ được hưởng theo pháp luật nếu còn sống. Việc thừa kế như vậy gọi là thừa kế thế vị, được quy định cụ thể tại Điều 652 BLDS 2015.

“Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.”

“Thế”có nghĩa là thay thế, “vị” có nghĩa là vị trí, ngôi thứ. Thừa kế thế vị có nghĩa là thừa kế bằng việc thay thế vị trí để hưởng thừa kế.Trên thực tế, việc hai hoặc nhiều người chết cùng thời điểm là rất khó xảy ra Nhưng có những trường hợp nhiều người chết trong một tai nạn mà không thể xác định được ai chết trước, ai chết sau. Vì vậy, buộc phải suy đoán họ chết cùng một thời điểm. Nếu hai người thừa kế tài sản của nhau mà được coi là chết cùng một thời điểm, thì họ đương nhiên sẽ không còn sống để hưởng thừa kế của nhau, di sản của mỗi người được chia cho những người thừa kế của họ. Thừa kế thế vị chỉ phát sinh từ thừa kế theo pháp luật mà không phát sinh từ thừa kế theo di chúc. Nếu cha, mẹ chết trước hoặc chết cùng thời điểm với ông, bà hoặc cụ thì phần di chúc định đoạt tài sản cho cha mẹ (nếu có di chúc) sẽ vô hiệu. Phần di sản đó được chia theo pháp luật và lúc này cháu (chắt) mới được hưởng thừa kế.

Với trường hợp thừa kế thế vị khi xét về hàng thừa kế thì họ không được hưởng di sản nhưng họ được nhận thay cho bố (hoặc mẹ) của họ (là những người đáng ra được hưởng thừa kế nếu còn sống). Căn cứ vào quy định trên có thể thấy thừa kế thế vị được thực hiện khi thỏa mãn các điều kiện sau:

- Người được thừa kế là người ở đời sau, khi người ở hàng thừa kế thứ nhất chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người để lại di sản thì quyền nhận thừa kế thuộc về con của những người đó.

- Thừa kế thế vị chỉ đặt ra khi người được thế vị chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người để lại di sản (cha, mẹ chết trước hoặc chết cùng thời điểm với ông, bà hoặc các cụ).

- Người thừa kế thế vị phải còn sống hoặc chưa ra đời nhưng đã thành thai vào thời điểm người để lại di sản chết. Nếu chết trước khi sinh hoặc ngay sau khi sinh thì phần di sản được chia cho những người thừa kế khác.

- Giữa người thừa kế thế vị và người được thừa kế thế vị phải có quan hệ huyết thống trực hệ (chỉ có con đẻ thay thế vị trí của cha, mẹ đẻ).

- Thừa kế thế vị được phát sinh trên cơ sở thừa kế theo pháp luật mà không phát sinh trên cơ sở thừa kế theo di chúc.

3. Những người có quyền yêu cầu phân chia tài sản là ai?

Trường hợp con chết trước cha mẹ mà có để lại tài sản riêng thì ai có quyền chia tài sản. Lúc này tài sản sẽ được xác định là di sản thừa kế mà người con để lại và cũng được chia theo pháp luật cho các đồng thừa kế. Trong trường hợp chồng mất mà không để lại di chúc thì những người có quyền yêu cầu phân chia tài sản ngoài cha mẹ bao gồm:

Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 quy định về thừa kế theo pháp luật như sau:

- Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

+ Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

+ Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

+ Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

- Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

4. Một số câu hỏi thường gặp

Cha mẹ nuôi có được hưởng di sản thừa kế từ người đã mất hay không?

Theo Điểm a Khoản 1 Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 quy định cha nuôi, mẹ nuôi là người thừa kế theo pháp luật. Như vậy, cha mẹ nuôi có quyền hưởng di sản thừa kế mà người mất để lại.

Thời điểm mở thừa kế là khi nào?

Theo Điều 611 Bộ luật dân sự quy định thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết. Trường hợp Tòa án tuyên bố một người là đã chết thì thời điểm mở thừa kế là ngày được xác định tại khoản 2 Điều 71 của Bộ luật này.

Thừa kế theo pháp luật là như thế nào?

Thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định (Điều 649 Bộ luật Dân sự 2015).

Trên đây là thông tin về vấn đề con chết trước cha mẹ có được chia tài sản không, nếu các bạn có những thắc mắc liên quan đến thừa kế, hãy liên hệ với ACC để được hỗ trợ tư vấn trực tiếp.