Cơ quan ngang bộ là gì? khái quát lịch sử phát triển, nhiệm vụ và quyền hạn của Bộ

Sau hơn 30 năm triển khai chính sách đổi mới, cơ cấu quản lý Nhà nước ở Việt Nam đã trải qua quá trình tổ chức và sắp xếp, từ Trung ương đến địa phương, đạt sự đồng bộ phù hợp với hệ thống tổ chức Nhà nước. Chức năng của các cơ quan hành pháp dưới sự quản lý của Chính phủ đã được xem xét, điều chỉnh và bổ sung để tập trung vào quản lý Nhà nước trong các ngành, lĩnh vực được phân công và phân cấp.

Khái quát lịch sử phát triển

Trong thời kỳ gần đây, việc cải cách cơ cấu tổ chức của Chính phủ đã mang lại kết quả tích cực. Số lượng cơ quan thuộc Chính phủ trong nhiệm kỳ 2002-2007 (trong đó có 26 bộ, cơ quan ngang bộ) đã giảm từ 38 xuống còn 30. Trong nhiệm kỳ 2007-2011 (bao gồm 22 bộ và các cơ quan ngang bộ cùng 8 cơ quan thuộc Chính phủ), như đã được mô tả và duy trì ổn định qua hai nhiệm kỳ sau đó: 2011-2016 và 2016-2021. Tuy nhiên, sau ba nhiệm kỳ, việc cải tổ cơ cấu tổ chức của Chính phủ với quan điểm thành lập các bộ quản lý đa ngành, đa lĩnh vực cần phải được đánh giá để hiểu rõ kết quả và hiệu quả, cũng như để phát hiện và giải quyết các vấn đề còn tồn tại, đề xuất các cải tiến và đổi mới tiếp theo.

3. Chính phủ Việt Nam đang có bao nhiêu cơ quang ngang Bộ và đó là những cơ quan nào?

Chính phủ Việt Nam hiện đang có một số cơ quan ngang bộ sau đây:

4. Nguyên tắc tổ chức và hoạt động

Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Bộ được quy định tại Điều 5 của Nghị định 123/2016/NĐ-CP, bao gồm các điểm sau:

1. Rõ ràng phân định nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Bộ và Bộ trưởng, đặt nặng vào trách nhiệm của Bộ trưởng trong mọi hoạt động của Bộ.

2. Tổ chức bộ máy theo hướng quản lý đa ngành, đa lĩnh vực, tinh gọn, hiệu lực và hiệu quả; chỉ thiết lập các tổ chức mới khi đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật.

3. Phân định rõ nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan, tổ chức và đơn vị thuộc Bộ để đảm bảo không có sự chồng chéo hoặc bỏ sót nhiệm vụ.

4. Thực hiện công khai, minh bạch và hiện đại hóa hoạt động của Bộ.

Đây là các quy định cơ bản về nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Bộ. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, bạn có thể tham khảo chi tiết hơn trong Nghị định 123/2016/NĐ-CP.

5. Cơ cấu tổ chức của Bộ

Bộ tổ chức bao gồm các đơn vị sau: Vụ, Văn phòng, Thanh tra, và có thể bao gồm Cục hoặc Tổng cục (nếu có), cùng các đơn vị sự nghiệp công lập.

Các đơn vị sự nghiệp công lập được quy định cụ thể trong Nghị định điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của từng Bộ, bao gồm: các đơn vị nghiên cứu chiến lược và chính sách trong ngành hoặc lĩnh vực tương ứng; các tờ báo, tạp chí; các Trung tâm Thông tin; các Trường hoặc Trung tâm đào tạo và bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức; các Học viện thuộc Bộ.

Cơ cấu tổ chức của Bộ

Số lượng cấp phó của các vị trí lãnh đạo như người đứng đầu văn phòng, thanh tra, vụ, cục, tổng cục, và các đơn vị sự nghiệp công lập sẽ tuân theo quy định của Luật tổ chức Chính phủ.

Theo Nghị định, không có sự tổ chức các phòng trong vụ. Tuy nhiên, trong trường hợp vụ có nhiều lĩnh vực công tác hoặc có khối lượng công việc lớn, Bộ sẽ đề xuất số lượng phòng cần thiết trong vụ, và Chính phủ sẽ quyết định về điều này trong Nghị định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ.

6. Nhiệm vụ và quyền hạn của Bộ

Nghị định chỉ đạo về Chương II với 11 Điều quy định nhiệm vụ và quyền hạn của Bộ liên quan đến các lĩnh vực như: Luật pháp; chiến lược, quy hoạch, kế hoạch; hợp tác quốc tế; cải cách hành chính; quản lý nhà nước các dịch vụ sự nghiệp công trong ngành và lĩnh vực; doanh nghiệp, hợp tác xã và các loại hình kinh tế tập thể, tư nhân khác; hội, tổ chức phi Chính phủ; tổ chức bộ máy, biên chế công chức và số lượng nhân viên làm việc trong các đơn vị sự nghiệp công lập; về cán bộ, công chức, viên chức; kiểm tra, thanh tra; quản lý tài chính, tài sản.

Cụ thể, Bộ có trách nhiệm trình Chính phủ các dự án luật và dự thảo nghị quyết của Quốc hội, cũng như dự án pháp lệnh và dự thảo nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội. Bộ cũng trình Chính phủ dự án nghị định theo kế hoạch xây dựng pháp luật hàng năm của Chính phủ và các nghị quyết, dự án, đề án theo phân công của Chính phủ hoặc Thủ tướng Chính phủ.

Bên cạnh đó, Bộ cũng có nhiệm vụ trình Chính phủ ý kiến về các dự án luật và pháp lệnh mà các cơ quan, tổ chức, và đại biểu Quốc hội trình Quốc hội hoặc Ủy ban thường vụ Quốc hội liên quan đến lĩnh vực quản lý của Bộ. Bộ cũng trình Chính phủ các biện pháp tổ chức thi hành các văn bản quy phạm pháp luật, cũng như quyết định và tổ chức thực hiện kế hoạch cải cách hành chính và công khai thủ tục hành chính thuộc ngành và lĩnh vực của Bộ.

Nhiệm vụ và quyền hạn của Bộ

Về quản lý nhà nước các dịch vụ sự nghiệp công trong ngành và lĩnh vực, Bộ trình Chính phủ ban hành các chính sách và cơ chế về cung cấp các dịch vụ sự nghiệp công, xã hội hóa các hoạt động cung cấp dịch vụ sự nghiệp công, và cơ chế tự quản của các đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực quản lý của Bộ. Bộ cũng trình Thủ tướng Chính phủ lập kế hoạch mạng lưới các đơn vị sự nghiệp công lập theo ngành và lĩnh vực, cũng như danh mục dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách nhà nước.

Ngoài ra, Bộ cũng trình Chính phủ ban hành chính sách khuyến khích và hỗ trợ phát triển các doanh nghiệp, hợp tác xã, và các loại hình kinh tế khác thuộc các thành phần kinh tế trong ngành và lĩnh vực, cũng như kiểm tra việc thực hiện các quy định về ngành, nghề kinh doanh, và xử lý các vi phạm thuộc thẩm quyền.

Về tổ chức bộ máy, biên chế công chức và số lượng nhân viên làm việc trong các đơn vị sự nghiệp công lập, Bộ có nhiệm vụ trình Chính phủ quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, và cơ cấu tổ chức của

Bộ cùng các cơ quan thuộc Chính phủ được phân công quản lý. Bộ cũng trình Chính phủ quyết định về việc thành lập, tổ chức lại, giải thể các tổng cục và các tổ chức tương đương, vụ, cục thuộc Bộ...

Quyết định để lập, tổ chức lại, hoặc giải thể các đơn vị sự nghiệp công lập theo quyền hạn được quy định trong luật. Nó cũng hướng dẫn về việc phân loại và xếp hạng các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc ngành và lĩnh vực mà Bộ được giao quản lý. Quyết định cũng nêu rõ về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, và cơ cấu tổ chức của các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Bộ, bao gồm vụ, cục, thanh tra, văn phòng, cũng như chi cục và đơn vị sự nghiệp công lập thuộc cục, vụ, cục, văn phòng, và đơn vị sự nghiệp công lập thuộc tổng cục theo quy định của luật.

Đối với cán bộ, công chức, viên chức, Bộ có trách nhiệm đề xuất Thủ tướng Chính phủ quyết định về việc bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức, cho từ chức, và tạm đình chỉ công tác đối với các Thứ trưởng. Bộ cũng quy định tiêu chuẩn chuyên môn và nghiệp vụ cho các ngạch công chức, cũng như tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp viên chức chuyên ngành trong lĩnh vực mà Bộ được giao quản lý, sau khi đã thống nhất với Bộ Nội vụ. Bên cạnh đó, Bộ quy định tiêu chuẩn chức danh lãnh đạo và quản lý cho các cơ quan và đơn vị thuộc quản lý của Bộ, và hướng dẫn về tiêu chuẩn chức danh lãnh đạo và quản lý cho các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Quản lý cán bộ, công chức, viên chức và người lao động thuộc Bộ được thực hiện theo quy định của pháp luật.

Bài viết trên, đã được ACC cung cấp thông tin chi tiết về khái niệm Cơ quan ngang bộ là gì? khái quát lịch sử phát triển, nhiệm vụ và quyền hạn của Bộ. Nếu có thắc mắc các bạn hãy liên hệ trên Fanpage công ty để được giải đáp chính xác và cụ thể hơn.