Cơ chế chính sách là gì? (cập nhật 2024)

Những vấn đề xoay quanh cuộc sống của chúng ta rất nhiều, những thông tin cần tiếp thu là nhiều vô số kể. Hiện nay bạn đọc có thể bắt gặp cụm từ Cơ chế chính sách, Cơ chế chính sách khi nghiên cứu những vấn đề về luật pháp. Để hiểu rõ thêm về khái niệm Cơ chế chính sách, mời bạn đọc cùng theo dõi bài viết sau với ACC:

Cơ chế chính sách là gì? (cập nhật 2022)

1. Khái niệm Cơ chế chính sách

Cơ chế chính sách là những cách thức tác động của Nhà nước vào những lĩnh vực của đời sống xã hội để đạt được mục tiêu định hướng. Cơ chế chính sách điều chỉnh những quan hệ ít mang tính ổn định, mềm dẻo, linh động. Cơ chế chính sách có tác động nhanh và kịp thời, mạnh mẽ, toàn diện đến cả nhận thức, thái độ và hành vi của những chủ thể bị tác động. Đặc biệt, Cơ chế chính sách điều chỉnh động cơ, tạo động lực cho hành vi, hoạt động của những cá nhân và từng nhóm đối tượng cụ thể. Cơ chế chính sách có vai trò định hướng cho những hoạt động kinh tế – xã hội; khuyến khích những hoạt động kinh tế – xã hội theo định hướng; phát huy những mặt tốt của nền kinh tế thị trường và hạn chế những tiêu cực của nó; tạo lập sự cân đối trong phát triển; kiểm soát và phân phối nguồn lực cho quá trình phát triển; tạo lập môi trường thích hợp cho những hoạt động kinh tế – xã hội, giúp cho những thực thể vận động phát triển theo đúng quy luật; phối hợp hoạt động giữa những cấp độ, những bộ phận để tạo nên tính hệ thống chặt chẽ trong quá trình vận động của thực thể.

2. Vai trò của Cơ chế chính sách đối với pháp luật 

Thứ nhất, Cơ chế chính sách bao giờ cũng đi trước pháp luật, mang tính định hướng và là nền tảng để xây dựng pháp luật: Cơ chế chính sách phản ánh một cách trung thực, khách quan điều kiện kinh tế – xã hội tại thời điểm cụ thể và dự báo xu thế, khả năng phát triển trong tương lai. Nếu Cơ chế chính sách không làm tốt vai trò này thì việc thể chế hoá những Cơ chế chính sách thành những quy phạm pháp luật hoặc văn bản quy phạm pháp luật sẽ không có tính khả thi, hoặc kìm hãm sự phát triển của những mối quan hệ kinh tế, chính trị, xã hội. Do đó, những nhà hoạch định Cơ chế chính sách phải là người có khả năng đúc kết thực tiễn và dự báo tương lai.

Thứ hai, Cơ chế chính sách có tính ổn định tương đối để pháp luật có điều kiện đi vào thực tế cuộc sống vì pháp luật luôn hướng tới mục tiêu chung, thống nhất nên trong mỗi giai đoạn nhất định, pháp luật có tính đồng bộ và ổn định. Điều này có nghĩa, khi một Cơ chế chính sách có quá nhiều thay đổi hoặc không có những lộ trình cụ thể sẽ gây khó khăn, phức tạp cho việc xây dựng và thực thi pháp luật. Vì vậy, những nhà hoạch định Cơ chế chính sách phải tính toán thời gian, điều kiện áp dụng để đưa Cơ chế chính sách vào cuộc sống. Đồng thời, họ phải là những người có khả năng chia việc thực thi Cơ chế chính sách thành những giai đoạn khác nhau với những mục tiêu và lộ trình cụ thể, tránh những bất lợi cho quá trình xây dựng và hoàn thiện pháp luật.

Thứ ba, Cơ chế chính sách là một trong những nguồn tạo ra những thể chế pháp luật mới. Hay nói cách khác, do Cơ chế chính sách là công cụ thể hiện thái độ chính trị của Đảng lãnh đạo để điều chỉnh những quan hệ xã hội diễn ra theo định hướng, nên pháp luật được ban hành cùng những quy định cụ thể cho mỗi loại quan hệ. Thông thường, sau khi Nhà nước ban hành Cơ chế chính sách mới trên cơ sở định hướng Cơ chế chính sách của Đảng, Cơ chế chính sách này được thực thi thông qua việc cụ thể hoá thành những quy phạm pháp luật.

Như vậy, một Cơ chế chính sách mới được ban hành đồng thời tạo nên một lĩnh vực điều chỉnh mới của hệ thống pháp luật.

3. Vai trò của pháp luật đối với cơ chế chính sách 

4. Câu hỏi thường gặp

Cơ chế chính sách và pháp luật tác động qua lại như thế nào?