Chính thể là gì? Chính thể là một trong các yếu tố quan trọng cấu thành hình thức nhà nước, thường được quy định trong văn bản có giá trị pháp lý cao nhất - hiến pháp. Có hiến pháp quy định về chính thể trong một chương riêng, song có trường hợp nội dung về chính thể được quy định rải rác trong các điều của hiến pháp. Vậy chính thể là gì? Trong bài viết sau đây, chúng tôi sẽ đề cập cụ thể hơn về các thông tin có liên quan đến chính thể là gì. Mời bạn theo dõi.
1. Chính thể là gì?
Chính thể là một từ Hán Việt cổ, dùng để chỉ một chế độ chính trị, cách thức tổ chức nhà nước. Hình thức chính thể là sự biểu hiện bề ngoài thành mô hình, hình dáng của nhà nước thông qua cách thức thành lập, cơ cấu bên trong của việc tổ chức, vị trí, quyền hạn trách nhiệm, mối quan hệ của các cơ quan nhà nước cấu tạo nên nhà nước và bản chất, nguồn gốc của quyền lực nhà nước. Hay, có thể hiểu, chính thể là cách thức tổ chức và trình tự để lập ra các cơ quan tối cao của nhà nước và xác lập những mối quan hệ cơ bản của các cơ quan đó.
Việc xem xét về hình thức chính thể của một nhà nước là xem xét trình tự và thủ tục thành lập cơ quan tối cao của quyền lực nhà nước, xem xét mối quan hệ giữa các cơ quan quyền lực tối cao của nhà nước với nhau, với các cơ quan cấp cao khác của nhà nước và với nhân dân. Cụ thể, tìm hiểu về hình thức chính thể của một nhà nước là tìm hiểu xem trong nhà nước đó:
- Quyền lực cao nhất của nhà nước được trao cho ai? Nhà vua hay một cơ quan hay một số cơ quan của nhà nước?
- Phương thức trao quyền lực cho các cơ quan tối cao của quyền lực nhà nước là gì? Cha truyền con nối hay chỉ định hay suy tôn hay bầu cử…?
- Quan hệ giữa các cơ quan tối cao của quyền lực nhà nước với nhau, với các cơ quan cấp cao khác của nhà nước và với nhân dân diễn ra như thế nào? Nhân dân ở nước đó có được tham gia vào tổ chức, hoạt động và giám sát hoạt động của cơ quan cao nhất của quyền lực nhà nước hay không?
Chính thể là hình thức tổ chức Nhà nước do Hiến pháp định ra thông qua việc quy định của Hiến pháp về cách thức thành lập các cơ quan Nhà nước ở trung ương và quan hệ giữa chúng với nhau, và mức độ tham gia của nhân dân vào việc tổ chức quyền lực Nhà nước.
2. Các hình thức chính thể
Có hai loại hình thức chính thể phổ biến trên thế giới hiện nay là hình thức chính thể quân chủ và hình thức chính thể cộng hòa.
- Chính thể Quân chủ là quyền lực tối cao của Nhà nước được tập trung toàn bộ (hay một phần) trong tay người đứng đầu Nhà nước theo nguyên tắc thừa kế.
+ Quân chủ tuyệt đối (nhà vua nắm quyền lực vô hạn) và quân chủ hạn chế (nắm một phần quyền lực).
+ Quân chủ hạn chế có thể chia ra làm hai loại: quân chủ đại nghị (nhà vua bị hạn chế bởi Nghị Viện) và quân chủ lập hiến (nhà vua bị hạn chế bởi quân chủ Hiến pháp).
- Chính thể Cộng hòa là hình thức theo quyền lực tối cao của Nhà nước thuộc về một cơ quan được bầu ra trong một thời gian nhất định.
+ Cộng hòa tổng thống: Tổng thống là nguyên thủ quốc gia, được nhân dân bầu ra, là người đứng đầu Chính phủ. Vì Tổng thống vừa đứng đầu nhà nước, vừa đứng đầu chính quyền hành pháp nên có quyền lực rất lớn.
+ Cộng hòa đại nghị: Vị trí nguyên thủ quốc gia và người hành pháp tách biệt. Nguyên thủ quốc gia do Nghị viện bầu ra, Nghị viện là cơ quan thành lập ra và kiểm tra hoạt động của Chính phủ.
+ Cộng hòa lưỡng hệ: Trộn giữa hai mô hình Cộng hòa Tổng thống và Cộng hòa Đại nghị. Đây cũng là hình thức phổ biến nhất trên thế giới hiện nay.
3. Hình thức chính thể của Việt Nam
Thông qua nguyên tắc bầu cử bình đẳng, phổ thông, trực tiếp và bỏ phiếu kín nhân dân đã bỏ phiếu bầu ra cơ quan đại diện của mình (Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp).
Quyền lực Nhà nước tối cao thuộc về Quốc hội. Quốc hội được bầu theo nhiệm kỳ 05 năm, có quyền lập pháp, quyền giám sát tối cao đối với hoạt động của các cơ quan Nhà nước, quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước
Đặc điểm hình thức chính thể ở Việt Nam:
- Tổ chức và thực hiện quyền lực Nhà nước đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, dựa trên cơ sở chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Quyền lực Nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phân nhiệm, phối hợp giữa các cơ quan Nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp.
- Bộ máy Nhà nước được tổ chức thể hiện bản chất Nhà nước của dân, do dân và vì dân.
Trên đây là một số thông tin liên quan để tìm hiểu chính thể là gì. Hy vọng đây là những thông tin bổ ích đối với vấn đề bạn cần tìm hiểu. Nếu bạn còn thắc mắc gì về chính thể là gì hoặc cần hỗ trợ tư vấn pháp lý từ Công ty Luật ACC, hãy đừng ngần ngại mà liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ nhanh chóng. ACC luôn đồng hành pháp lý cùng bạn.
- Email: [email protected]
- Hotline: 1900 3330
- Zalo: 084 696 7979
Nội dung bài viết:
Bình luận