Chia thừa kế theo pháp luật

Chia thừa kế theo pháp luật là quá trình quan trọng nhằm xác định việc chuyển nhượng tài sản và quyền lợi từ người chết đến người thừa kế. Trong bối cảnh pháp luật, quy định liên quan đến thừa kế đóng vai trò quyết định, đảm bảo sự công bằng và rõ ràng trong quá trình phân chia tài sản. Điều này không chỉ là một vấn đề về pháp lý mà còn là một khía cạnh quan trọng của cuộc sống xã hội, đặt ra những thách thức và cơ hội mà mỗi gia đình phải đối mặt. Hãy cùng khám phá sâu hơn về quá trình chia thừa kế theo pháp luật và những khía cạnh quan trọng liên quan đến nó.

Chia thừa kế theo pháp luật

1. Thừa kế theo pháp luật là gì?

Theo Điều 649 Bộ luật Dân sự 2015, thừa kế theo pháp luật là quá trình xác định việc chuyển nhượng tài sản từ người đã mất đến người thừa kế theo các quy định của pháp luật. Điều này bao gồm hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế, đặt ra những quy tắc cụ thể để đảm bảo công bằng và minh bạch trong quá trình này.

2. Các trường hợp thừa kế theo pháp luật

Theo quy định tại Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015, có một số trường hợp quan trọng cần xem xét khi áp dụng thừa kế theo pháp luật:

• Không có di chúc;
• Di chúc không hợp pháp;
• Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế;
• Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Ngoài ra, theo quy định tại khoản 2 Điều 650 của Bộ luật Dân sự 2015, khi chia thừa kế theo di chúc, vẫn có thể chia thừa kế theo pháp luật trong các trường hợp sau đây:

• Phần di sản không được định đoạt trong di chúc;
• Phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật;
• Phần di sản có liên quan đến người được thừa kế theo di chúc nhưng họ không có quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản, chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; liên quan đến cơ quan, tổ chức được hưởng di sản theo di chúc, nhưng không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

Chia thừa kế theo pháp luật

3. Chia thừa kế theo pháp luật

3.1 Chia thừa kế theo hàng thừa kế

Theo Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, tài sản và quyền lợi của người mất sẽ được chia như sau:

• Những người thừa kế cùng hàng sẽ nhận phần di sản bằng nhau.
• Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được thừa kế nếu không còn ai ở hàng trước. Trường hợp con chết trước hoặc cùng thời điểm với người mất, thì cháu sẽ thừa kế phần di sản của cha hoặc mẹ.
• Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống;
• Nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.

3.2 Chia thừa kế giữa con nuôi và cha, mẹ nuôi; con riêng và bố dượng, mẹ kế

• Con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi được thừa kế di sản của nhau và thuộc hàng thừa kế thứ nhất 
• Con nuôi và cha, mẹ nuôi được xem xét như cùng một hàng thừa kế, áp dụng quy định về thừa kế thế vị theo Điều 652 Bộ luật Dân sự 2015.
• Con riêng và bố dượng, mẹ kế cũng được coi như cùng một hàng thừa kế  thứ nhất nếu có mối quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng như cha con, mẹ con; được áp dụng quy định về thừa kế thế vị theo Điều 652 Bộ luật Dân sự 2015.

3.3 Chia thừa kế trong các trường hợp đặc biệt

Theo Điều 655 Bộ luật Dân sự 2015, thừa kế theo pháp luật còn áp dụng trong những trường hợp như:

• Trường hợp vợ, chồng đã chia tài sản chung khi hôn nhân còn tồn tại mà sau đó một người chết thì người còn sống vẫn được thừa kế di sản.
• Trường hợp vợ, chồng xin ly hôn mà chưa được hoặc đã được Tòa án cho ly hôn bằng bản án hoặc quyết định chưa có hiệu lực pháp luật, nếu một người chết thì người còn sống vẫn được thừa kế di sản.
• Người đang là vợ hoặc chồng của một người tại thời điểm người đó chết thì dù sau đó đã kết hôn với người khác vẫn được thừa kế di sản.

Trong tất cả các trường hợp, quá trình thừa kế theo pháp luật không chỉ là một quá trình pháp lý mà còn liên quan đến các quan hệ gia đình và xã hội, đặt ra những thách thức và cơ hội mà mọi gia đình cần đối mặt. Để hiểu rõ hơn và áp dụng đúng đắn, cần tìm hiểu kỹ về các quy định và điều kiện cụ thể trong pháp luật thừa kế.

4. Câu hỏi thường gặp

1. Câu hỏi: Di chúc không hợp pháp là gì và làm thế nào để xác định nó?

• Câu trả lời: Di chúc không hợp pháp là di chúc không đáp ứng các tiêu chí hợp pháp. Để xác định, bạn cần kiểm tra xem di chúc có đủ điều kiện theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015 hay không.

2. Câu hỏi: Trong trường hợp không có di chúc, tài sản sẽ được thừa kế như thế nào?

• Câu trả lời: Theo quy định tại Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015, khi không có di chúc, tài sản sẽ được chia thừa kế theo hàng thừa kế và các quy tắc cụ thể được xác định để đảm bảo công bằng giữa các người thừa kế.

3. Câu hỏi: Thừa kế giữa con nuôi và cha, mẹ nuôi được quy định như thế nào trong pháp luật?

• Câu trả lời: Con nuôi và cha, mẹ nuôi được coi như cùng một hàng thừa kế và áp dụng quy định về thừa kế thế vị theo Điều 652 Bộ luật Dân sự 2015.

4. Câu hỏi: Trong trường hợp vợ, chồng đang xin ly hôn, thừa kế di sản sẽ như thế nào?

• Câu trả lời: Theo Điều 655 Bộ luật Dân sự 2015, nếu vợ, chồng đang xin ly hôn mà chưa có bản án hoặc quyết định có hiệu lực, thừa kế vẫn được xác định theo pháp luật khi có người mất.