Các phương pháp kiểm nghiệm thực phẩm năm 2024

Kiểm nghiệm thực phẩm có vai trò rất quan trọng đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm. Kết quả kiểm nghiệm phụ thuộc rất nhiều vào phương pháp kiểm nghiệm. Vậy hiện nay có các phương pháp kiểm nghiệm thực phẩm nào? Hãy cùng Công ty Luật ACC tìm hiểu ngay sau đây.

Các phương pháp kiểm nghiệm thực phẩm

1. Phương pháp kiểm nghiệm là gì?

Việc kiểm nghiệm thực phẩm phải được tiến hành theo những phương pháp có tính chất chuyên môn. Vậy phương pháp kiểm nghiệm thực phẩm là gì?

- Phương pháp là cách thức, đường lối có tính hệ thống được đưa ra nhằm giải quyết một vấn đề nào đó.

- Kiểm nghiệm thực phẩm là việc thực hiện một hoặc các hoạt động thử nghiệm, đánh giá sự phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật và tiêu chuẩn tương ứng đối với thực phẩm, phụ gia thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến thực phẩm, chất bổ sung vào thực phẩm, bao gói, dụng cụ, vật liệu chứa đựng thực phẩm.

Từ hai khái niệm trên có thể rút ra khái niệm phương pháp kiểm nghiệm thực phẩm là cách thức có tính hệ thống tiến hành một hoặc các hoạt động thử nghiệm, đánh giá sự phù hợp với các quy chuẩn kỹ thuật và tiêu chuẩn tương ứng đối với thực phẩm.

2. Giới thiệu một số phương pháp kiểm nghiệm phổ biến

Việc kiểm tra thực phẩm chủ yếu được tiến hành dựa trên việc kiểm nghiệm các vi sinh vật có trong thực phẩm, bởi các vi sinh vật là tác nhân chủ yếu gây ra các vấn đề về chất lượng thực phẩm. Do đó, các phương pháp kiểm nghiệm thực phẩm chủ yếu là các phương pháp kiểm nghiệm vi sinh vật.

2.1 Phương pháp nuôi cấy

- Phương pháp nuôi cấy truyền thống dựa trên khả năng tăng sinh tạo khuẩn lạc của vi khuẩn trong môi trường phòng thí nghiệm. Phương pháp này được xem như là phương pháp tiêu chuẩn trong các phương pháp kiểm nghiệm thực phẩm.

- Phương pháp này sử dụng hai cách để xác định số lượng vi khuẩn đó là: phương pháp đếm khuẩn lạc và phương pháp ước đoán số lượng vi khuẩn (MPN). Tất cả các phương pháp định lượng vi khuẩn trong mẫu bằng phương pháp nuôi cấy đều yêu cầu các tế bào phải được tác rời, qua quá trình nuôi cấy tế bào này phát triển các dòng riêng biệt để chọn lọc một hay nhiều nhóm vi khuẩn nào đó và mức độ chọn lọc tùy thuộc vào từng quy trình của từng phương pháp cụ thể.

- Ưu điểm của phương pháp này là nhạy, rẻ và dễ thực hiện, cung cấp thông tin về chất lượng, số lượng và các chủng loại vi sinh vật sống hiện diện trong thực phẩm.

- Tuy vậy, nhược điểm lớn nhất của phương pháp này là tốn nhiều thời gian, cho kết quả chậm, mất nhiều công sức, cồng kềnh và ngày càng tỏ ra không đáp ứng được các yêu cầu phân tích phục vụ nhu cầu thực tế hiện nay.

2.2 Phương pháp phát quang sinh học ATP

- Phân tử ATP có mặt trong tất cả các tế bào sống nên sự phát hiện ATP là dấu hiệu để nhận biết vật chất sống đang tồn tại. Quá trình thực hiện và cho ra kết quả của phương pháp này chỉ mất vài phút, nhanh và thuận lợi hơn so với phương pháp đếm khuẩn lạc.

- Phương pháp phát quang sinh học ATP thực hiện thông qua cường độ ánh sáng phát ra do sự kết hợp với enzyme Luciferase. Được biết đến từ những năm 1960, đến hiện nay phương pháp này vẫn được áp dụng nhiều trong việc đánh giá chất lượng vi sinh của thực phẩm. Tuy nhiên, hạn chế của phương pháp này so với các phương pháp kiểm nghiệm thực phẩm khác là đòi hỏi nhiều sự cải tiến trong việc thiết kế thiết bị đo cường độ ánh sáng phát ra và những hóa chất để ổn định sự phát sáng.

2.3 Phương pháp ELISA

- Đây là phương pháp hấp phụ miễn dịch liên kết enzym. Nguyên tắc của phương pháp này là dựa trên phản ứng kết hợp giữa một kháng nguyên với một kháng thể đặc hiệu.

- Hiện nay, ELISA được dùng phổ biến để phân tích Salmonella, E. Coli gây bệnh, độc tố Stalylococus, thuốc trừ sâu, dư lượng kháng sinh,... đối với vi sinh vật, phương pháp này có thể sử dụng phát hiện và định lượng vi sinh trong thực phẩm sau vài giờ tăng sinh nhằm tăng độ nhạy của phương pháp.

2.4 Phương pháp PCR

- Phương pháp này thực hiện dựa trên việc một kỹ thuật được sử dụng để khuếch đại một đoạn DNA hoặc sản xuất và nhân bản nhiều mẫu DNA giống nhau theo cấp lũy thừa, tạo ra hàng ngàn đến hàng triệu bản sao của một trình tự DNA nào đó từ một mẫu nhỏ ban đầu hoặc là một bản sao duy nhất.

- Ưu điểm của phương pháp này trong số các phương pháp kiểm nghiệm thực phẩm là nhanh chóng, nhạy và đặc hiệu. Tuy nhiên, một trong những hạn chế lớn nhất của nó là không phân biệt được tế bào sống với tế bào chết, do vậy có thể dẫn đến tình trạng dương tính giả do DNA từ tế bào chế.

Như vậy, dù phương pháp nuôi cấy được coi là tiêu chuẩn của các phương pháp kiểm nghiệm thực phẩm nhưng trước sự phát triển vượt bậc của khoa học kĩ thuật, nhiều phương pháp kiểm nghiệm mới được sử dụng. Trên đây là các phương pháp kiểm nghiệm thực phẩm phổ biến nhất, nếu muốn tìm hiểu kĩ hơn về các phương pháp kiểm nghiệm thực phẩm, hãy liên hệ với Công ty Luật ACC để nhận được sự tư vấn nhanh chóng và chi tiết nhất.