Bỏ chương trình thực tập sinh kỹ năng, Nhật Bản thiếu lao động

Chính phủ Nhật Bản đã quyết định mở rộng chương trình lao động kỹ năng đặc định từ ba lĩnh vực lên 12 lĩnh vực. Chính phủ Nhật Bản đã quyết định mở rộng chương trình lao động kỹ năng đặc định từ ba lĩnh vực lên 12 lĩnh vực, qua đó đảm bảo giải quyết bài toán thiếu nguồn nhân lực sau khi xóa bỏ chương trình thực tập sinh kỹ năng, trong bối cảnh nước này đang phải đối diện với tình trạng già hóa dân số.
Chương trình Kỹ năng đặc định là chương trình tiếp nhận lao động của Nhật Bản với mục đích đưa người lao động sang Nhật Bản làm việc, nâng cao tay nghề, kỹ năng, cải thiện tác phong làm việc công nghiệp, ngoại ngữ,…Quyết định trên của Chính phủ Nhật Bản được đưa ra sau cuộc họp với các bộ trưởng liên quan về vấn đề người nước ngoài lao động tại Nhật Bản. Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio cho biết, với thực trạng thiếu lao động hiện nay, điều quan trọng là cần phải đưa Nhật Bản trở thành một quốc gia hấp dẫn để lao động nước ngoài lựa chọn đến làm việc lâu dài.

Một thực tập sinh Việt Nam tại Công ty TNHH Công nghiệp Taisei. Ảnh: Đào Thanh Tùng - Phóng viên TTXVN tại Nhật Bản

Với phương châm xóa bỏ chương trình thực tập sinh kỹ năng và xây dựng một hệ thống mới nhằm mục đích “bảo đảm” và “phát triển nguồn nhân lực”, Chính phủ Nhật Bản quyết định sẽ mở rộng thêm 9 lĩnh vực cho lao động kỹ năng đặc định như nông nghiệp, nhà ở, chế tạo máy móc… ở nhóm đối tượng lao động kỹ năng đặc định loại 2 thay vì chỉ giới hạn ở hai lĩnh vực là xây dựng và đóng tàu. Người lao động sẽ được phép bảo lãnh cha mẹ và các thành viên trong gia đình đến sinh sống tại Nhật Bản và cũng sẽ có quyền xin thị thực vĩnh viễn. Như vậy, với ngành điều dưỡng theo hệ thống riêng, lao động nước ngoài hoàn toàn có thể làm việc lâu dài tại Nhật Bản trong 12 lĩnh vực.
Năm 1993, Nhật Bản triển khai chương trình thực tập sinh cho người nước ngoài nhằm chuyển giao kiến ​​thức và kỹ năng tiếng Nhật cho các thực tập sinh đến từ các nước đang phát triển, chủ yếu trong lĩnh vực nông nghiệp và chế tạo. Thực tập sinh được phép làm việc tối đa 5 năm.
Tuy nhiên, chương trình này đã bị chỉ trích là không phù hợp với mục đích và chỉ giúp các công ty nhập khẩu lao động giá rẻ. Ngoài ra, cũng có nhiều cáo buộc vi phạm nhân quyền, chẳng hạn như lạm dụng thể chất của thực tập sinh bởi các công ty và khấu trừ tiền lương.
Trước tình hình này, vào tháng 4, một nhóm chuyên gia của chính phủ đã họp và đề xuất loại bỏ chương trình thực tập sinh kỹ năng và xây dựng một mô hình mới cho lao động nước ngoài tại Nhật Bản.
Dự án đầu tiên vấp phải sự phản đối của nhiều công ty thu hút số lượng lớn thực tập sinh nước ngoài, cho rằng sự ra đi đột ngột khiến các công ty khó tìm được lực lượng lao động thay thế.
Vì vậy, phương án điều chỉnh trên được đánh giá là có khả năng giải bài toán thiếu hụt nguồn nhân lực tại một quốc gia đang đối mặt với tình trạng già hóa dân số ngày càng trầm trọng như Nhật Bản.
Ngoài ra, hội đồng chuyên gia của chính phủ cũng sẽ tiếp tục thảo luận về phạm vi thay đổi công việc và trình độ tiếng Nhật cần thiết trước khi tuyển dụng, vốn không được nêu rõ trong chương trình đào tạo.

Ngoài ra, các yêu cầu đối với các tổ chức giám sát vi phạm nhân quyền đối với người nước ngoài sẽ được thắt chặt.
Chương trình Lao động kỹ năng đặc biệt được giới thiệu vào năm 2019 dưới hai nhóm thị thực là Loại 1 và Loại 2. Trong đó, Loại 1 được áp dụng cho người lao động nước ngoài trong 14 lĩnh vực đã vượt qua kỳ thi Yêu cầu về kỹ năng và trình độ tiếng Nhật, với thời gian lưu trú tối đa của 5 năm.
Nếu loại 2 ưu đãi hơn thì chỉ áp dụng cho 2 ngành là xây dựng và đóng tàu. Nếu người lao động nước ngoài vượt qua bài kiểm tra tay nghề, tức là được công nhận là lao động lành nghề, người lao động nước ngoài sẽ được chuyển sang loại 2. Theo kế hoạch, chính phủ dự kiến ​​sẽ bắt đầu thử nghiệm 9 lĩnh vực mới cho những người lao động có tay nghề cụ thể từ mùa thu này và chính thức cấp thị thực Loại 2 từ đầu năm 2024 cho những người đủ điều kiện.

Nguồn: Bnews