Bị cáo chết trong giai đoạn xét xử sơ thẩm thì xử lý như thế nào?

Trong hệ thống pháp luật hình sự, việc xử lý các vụ án luôn tuân theo những quy định chặt chẽ. Tuy nhiên, khi đối mặt với những tình huống đặc biệt như bị cáo chết trong giai đoạn xét xử sơ thẩm, pháp luật sẽ có những điều chỉnh như thế nào để đảm bảo tính công bằng và hợp lý? Bài viết này Công ty luật ACC sẽ đi sâu phân tích vấn đề này, từ góc độ lý thuyết đến thực tiễn.

Bị cáo chết trong giai đoạn xét xử sơ thẩm thì xử lý như thế nào?

1. Bị cáo là gì? 

Khái niệm bị can và bị cáo được quy định tại Điều 61 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 như sau:

Bị cáo là người hoặc pháp nhân đã bị Tòa án quyết định đưa ra xét xử. Quyền và nghĩa vụ của bị cáo là pháp nhân được thực hiện thông qua người đại diện theo pháp luật của pháp nhân theo quy định của Bộ Luật Tố Tụng Hình Sự.

2. Bị cáo chết trong giai đoạn xét xử sơ thẩm thì xử lý như thế nào?

Căn cứ khoản 2 Điều 359 BLTTHS 2015 Hủy bản án sơ thẩm và đình chỉ vụ án:

Khi có một trong các căn cứ quy định tại các khoản 3, 4, 5, 6, 7 Điều 157 của Bộ luật này thì Hội đồng xét xử phúc thẩm hủy bản án sơ thẩm và đình chỉ vụ án.

Bên cạnh đó,  Điều 157 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 đã quy định các trường hợp không được khởi tố vụ án hình sự khi có một trong các căn cứ sau:

• Không có sự việc phạm tội;
• Hành vi không cấu thành tội phạm;
• Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội chưa đến tuổi chịu trách nhiệm hình sự;
• Người mà hành vi phạm tội của họ đã có bản án hoặc quyết định đình chỉ vụ án có hiệu lực pháp luật;
• Đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự;
• Tội phạm đã được đại xá;
• Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội đã chết, trừ trường hợp cần tái thẩm đối với người khác;
• Tội phạm quy định tại khoản 1 các điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155, 156 và 226 của Bộ luật hình sự mà bị hại hoặc người đại diện của bị hại không yêu cầu khởi tố.

Như vậy, nếu bị cáo chết trong giai đoạn xét xử sơ thẩm, Hội đồng xét xử sơ thẩm sẽ thực hiện hủy bản án sơ thẩm và đình chỉ vụ án.

3. Các câu hỏi thường gặp 

Tại sao vụ án hình sự lại bị đình chỉ khi bị cáo chết?

• Nguyên tắc trách nhiệm hình sự: Pháp luật hình sự quy định trách nhiệm hình sự chỉ áp dụng đối với người còn sống. Khi bị cáo đã chết, không còn đối tượng để áp dụng hình phạt, do đó vụ án buộc phải đình chỉ.
• Mục đích của hình phạt: Hình phạt trong tố tụng hình sự có mục đích giáo dục, răn đe và phòng ngừa tội phạm. Khi bị cáo đã chết, việc áp dụng hình phạt sẽ trở nên vô nghĩa.

Tài sản của bị cáo sẽ được xử lý như thế nào sau khi bị cáo chết?

• Tài sản liên quan đến vụ án: Tài sản của bị cáo mà có liên quan trực tiếp đến vụ án (ví dụ: tang vật, công cụ phạm tội) sẽ được xử lý theo quy định của pháp luật, có thể bị tịch thu hoặc trả lại cho người có quyền.
• Tài sản khác: Tài sản cá nhân khác của bị cáo sẽ được thừa kế theo quy định của pháp luật về thừa kế.

Nếu bị cáo chết trước khi vụ án được đưa ra xét xử thì sao?

Trong trường hợp này, vụ án sẽ được đình chỉ ngay từ giai đoạn điều tra. Lý do là khi bị cáo đã chết, không còn đối tượng để truy cứu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, nếu có những vấn đề dân sự liên quan đến vụ án (ví dụ: bồi thường thiệt hại), vụ án có thể được chuyển sang tòa án dân sự để giải quyết.

Như vậy, việc bị cáo chết trong giai đoạn xét xử sơ thẩm là một tình huống đặc biệt, đặt ra nhiều thách thức cho quá trình thực thi pháp luật. Pháp luật đã có những quy định cụ thể để giải quyết vấn đề này, đảm bảo tính công bằng và hợp lý. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào hoặc cần hỗ trợ cụ thể, đừng ngần ngại liên hệ với Công ty luật ACC để nhận được sự tư vấn chuyên nghiệp và tận tâm.