Phân tích các nguyên tắc cơ bản trong bầu cử?

Bầu cử là quá trình công dân hoặc thành viên của một tổ chức nào đó đưa ra quyết định chọn ra các cá nhân nắm giữ các chức vụ, thuộc ban lãnh đạo của một tổ chức, cơ quan đơn vị nào đó. Hiến pháp năm 2013 và Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân năm 2015 quy định 4 nguyên tắc bầu cử gồm: nguyên tắc phổ thông, nguyên tắc bình đẳng, nguyên tắc trực tiếp và nguyên tắc bỏ phiếu kín. Trong đó, nguyên tắc bầu cử phổ thông là một trong những nguyên tắc cơ bản của chế độ bầu cử. vấn đề pháp lý liên quan đến nguyên tắc này bao gồm những gì? Hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây của ACC để được hiểu rõ hơn.

1. Nguyên tắc cơ bản trong bầu cử là gì?

Dựa theo Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu hội đồng nhân dân, việc bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân phải được tiến hành theo 4 nguyên tắc:

- Nguyên tắc phổ thông là nguyên tắc bầu cử phải có phạm vi phổ biến nhất tức đông đảo người dân pham gia và nhà nước có trách nhiệm bảo đảm điều đó.

- Nguyên tắc bình đẳng, theo pháp luật Việt Nam thì nguyên tắc này có hai nội dung: sự bình đẳng giữa các cử tri và sự bình đẳng giữa các ứng viên. Điều này được hiểu như sau: đối với nội dung thứ nhất: khi đi bầu cử mỗi cử tri có một lá phiếu và giá trị của mỗi lá phiếu là như nhau đối với việc xác định kết quả cuối cùng của quá trình bầu cử, đối với nội dung thứ hai: khi được giới thiệu trong danh sách ứng cử viên thì dù thuộc thành phần nào trong xã hội các ứng cử viên này cũng được đối xử như nhau, quyền và nghĩa vụ như nhau.

- Nguyên tắc trực tiếp là sự trực tiếp về mặt ý chí, cử tri chọn ứng cử viên nào thì bỏ phiếu thẳng cho người đó và sự lựa chọn của cử tri được tính vào kết quả bầu chọn đối với ứng cử viên song với đó cử tri phải đích thân bỏ lá phiếu vào hòm phiếu trừ trường hợp cử tri không tự mình đến nơi bỏ phiếu được mà có lý do chính đáng (ốm đau, già yếu, bệnh tật, đang bị tạm giam, đang chấp hành biện phải đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc) thì sẽ được Tổ bầu cử mang hòm phiếu phụ và phiếu bầu đến tận nơi để cử tri bỏ phiếu trực tiếp.

- Nguyên tắc bỏ phiếu kín là trong quá trình bầu cử, đặc biệt là ở công đoạn viết phiếu và bỏ phiếu, Nhà nước phải đảm bảo rằng không một ai được biết nội dung của lá phiếu – sự lựa chọn của cử tri ngoài chính bản thân của cử tri.

Bầu cử thể hiện quyền làm chủ của nhân dân trong việc xây dựng chính quyền nhà nước. Chế độ bầu cử là nền tảng, có vai trò đặc biệt quan trọng đối với việc kiến tạo chế độ dân chủ. Dân chủ là nhân dân là nguồn gốc, là chủ thể của quyền lực nhà nước, các cơ quan quyền lực phải được nhân dân bầu hoặc bãi miễn thông qua bầu cử.

2. Tại sao nguyên tắc bầu cử phổ thông được đưa lên hàng đầu?

Nguyên tắc bầu cử phổ thông được đặt lên hàng đầu bởi lẽ nguyên tắc này thể hiện tính công khai, dân chủ rộng rãi, đòi hỏi sự bảo đảm để công dân thực hiện quyền bầu cử và ứng cử của mình. Mà chế độ bầu cử là nền tảng của dân chủ đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong hoạt động kiến tạo chế độ dân chủ. Chế độ bầu cử là một trong những trụ cột trong cấu trúc dân củ của bất kỳ nhà nước tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội nào.

3.  Đối tượng được tham gia bầu cử?

Căn cứ Điều 7 Hiến pháp năm 2013, nguyên tắc phổ thông là nguyên tắc rất quan trọng. Theo đó, tại Điều 24 Hiến pháp quy định mọi công dân, không phân biệt giới tính, dân tộc, thành phần xã hội, tín ngưỡng tôn giáo, trình độ văn hoá, nghề nghiệp. Đồng thời đủ điều kiện tại Điều 27 Hiến pháp gồm đủ 18 tuổi trở lên đều có quyền bầu cử và đủ 21 tuổi trở lên thì đều có quyền ứng cử vào Quốc hội, Hội đồng nhân dân.

Tuy nhiên, trường hợp người đủ các điều kiện nêu trên nhưng bị tước quyền bầu cử theo bản án, quyết định của Toà án đã có hiệu lực pháp luật, người bị kết án tử hình đang trong thời gian chờ thi hành án, người đang chấp hành hình phạt tù mà không được hưởng án treo, người mất năng lực hành vi dân sự thì không được ghi tên vào danh sách cử tri.

4.Yêu cầu của nguyên tắc bầu cử phổ thông đối với Nhà nước là gì?

Nguyên tắc này đòi hỏi Nhà nước phải tạo điều kiện thuận lợi để công dân thực hiện quyền bầu cử của mình, bảo đảm tính dân chủ, công khai và có sự tham gia đầy đủ rộng rãi của tất cả các tầng lớp nhân dân. Cụ thể, Nhà nước phải tạo mọi điều kiện vật chất cần thiết để người dân có thể thực hiện quyền của mình theo quy định, tức là không có ai không thực hiện hoặc không được thực hiện quyền bầu cử hay ứng cử của mình vì lý do kỹ thuật.

5. Nhà nước đã làm gì để đảm bảo thực hiện nguyên tắc bầu cử phổ thông?

Để đảm bảo nguyên tắc này, Điều 5 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân năm 2015 quy định ngày bầu cử phải là ngày chủ nhật và được công bố chậm nhất là 115 ngày trước ngày bầu cử để mọi người dân đều có thể tham gia tránh trường hợp không tham gia được vì lý do kỹ thuật. Đồng thời, Điều 71 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân năm 2015 quy định về thời gian bỏ phiếu. Theo đó việc bỏ phiếu bắt đầu từ 7 giờ sáng đến 7 giờ tối cùng ngày tùy theo tình hình địa phương, mà tổ bầu cử có thể quyết định nhưng không được bắt đầu trước 5 giờ sáng hoặc kết thúc quá 9 giờ tối cùng ngày.

Xem thêm: Mẫu phiếu bầu cử ban chấp hành chi bộ (Năm 2022)

6. Các câu hỏi liên quan

Khi có cá nhân, tổ chức vi phạm nguyên tắc bầu cử thì sẽ bị xử lý như thế nào?

Nếu thoả mãn các điều kiện cấu thành tội phạm thì cá nhân, tổ chức nói trên có thể bị phạm vào tội xâm phạm quyền bầu cử, ứng cử hoặc biểu quyết khi Nhà nước trưng cầu ý dân của công dân được quy định tại điều 160 BLHS theo đó mức hình phạt cao nhất có thể là 3 năm tù.

Trên đây là toàn bộ nội dung giới thiệu của chúng tôi về các nguyên tắc cơ bản trong bầu cử đặc biệt là về nguyên tắc bầu cử phổ thông. Trong quá trình tìm hiểu nếu như quý khách hàng còn thắc mắc hay quan tâm và có nhu cầu giải đáp vấn đề thắc mắc có liên quan xin vui lòng liên hệ với chúng tôi tai website của Công ty Luật ACC