Xác định án phí dân sự trong các vụ án tranh chấp quyền sử dụng đất

I.Khi nào phải nộp phí tranh chấp đất đai?

Phí tranh chấp đất đai là chi phí phải trả để xét xử một vụ án do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định, và đương sự phải nộp vào ngân sách nhà nước. Mức phí tranh chấp được quy định tùy theo cấp xét xử (sơ thẩm hoặc phúc thẩm) và tùy theo vụ việc tranh chấp.

Khi khởi kiện vụ án giải quyết tranh chấp đất đai, người nộp đơn khởi kiện (nguyên đơn, bị đơn có yêu cầu phản tố đối với nguyên đơn và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có yêu cầu độc lập) sẽ phải đóng tiền tạm ứng phí tranh chấp để Tòa án tiến hành thụ lý vụ án. Tuy nhiên, có trường hợp được miễn hoặc không phải nộp tiền tạm ứng phí tranh chấp.

II.Chủ thể chịu án phí trong vụ án tranh chấp đất đai

Chủ thể chịu phí tranh chấp trong vụ án tranh chấp đất đai được xác định dựa trên kết quả bản án/quyết định của Tòa án. Theo quy định tại Điều 147 của Bộ Luật Tố tụng dân sự 2015 và khoản 2 Điều 26 của Nghị định số 326/2016/UBTVQH14, các chủ thể chịu phí tranh chấp trong vụ án tranh chấp đất đai gồm:

Đương sự (người khởi kiện) phải chịu án phí sơ thẩm đối với yêu cầu của họ không được Tòa án chấp nhận, trừ trường hợp được miễn hoặc không phải chịu án phí sơ thẩm.

Bị đơn phải chịu toàn bộ án phí dân sự sơ thẩm trong trường hợp toàn bộ yêu cầu của nguyên đơn được Tòa án chấp nhận.

Nguyên đơn phải chịu toàn bộ án phí dân sự sơ thẩm trong trường hợp toàn bộ yêu cầu của nguyên đơn không được Tòa án chấp nhận.

Nguyên đơn phải chịu án phí dân sự sơ thẩm tương ứng với phần yêu cầu không được Tòa án chấp nhận. Bị đơn phải chịu án phí dân sự sơ thẩm tương ứng với phần yêu cầu của nguyên đơn đối với bị đơn được Tòa án chấp nhận.

Các bên đương sự thỏa thuận với nhau về việc giải quyết vụ án trong trường hợp Tòa án tiến hành hòa giải trước khi mở phiên tòa thì phải chịu 50% mức án phí, kể cả đối với các vụ án không có giá ngạch.

Trong vụ án có người không phải chịu án phí hoặc được miễn nộp tiền án phí dân sự sơ thẩm thì những người khác vẫn phải chịu tiền án phí dân sự sơ thẩm theo quy định.

Trường hợp vụ án bị tạm đình chỉ giải quyết thì nghĩa vụ chịu án phí sơ thẩm được quyết định khi vụ án được tiếp tục giải quyết theo quy định.

III.Cách xác định phí tranh chấp trong vụ án tranh chấp đất đai

Đối với tranh chấp về quyền sử dụng đất, nghĩa vụ chịu phí tranh chấp dân sự sơ thẩm được xác định theo quy định tại Điều 27 của Nghị định số 326/2016/UBTVQH14 như sau:

Trong trường hợp tranh chấp về quyền sử dụng đất mà Tòa án chỉ xem xét quyền sử dụng đất của ai mà không xem xét giá trị, thì đương sự phải chịu phí tranh chấp dân sự sơ thẩm như trong các vụ án không có giá trị kinh tế.

Trường hợp tranh chấp về quyền sử dụng đất mà Tòa án cần xác định quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng đất theo từng phần, thì đương sự phải chịu phí tranh chấp dân sự sơ thẩm tương ứng với giá trị mà mình được hưởng như trong các vụ án có giá trị kinh tế.

Đối với tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất bị vô hiệu, nghĩa vụ chịu phí tranh chấp dân sự sơ thẩm được xác định như sau:

Trong trường hợp một bên yêu cầu công nhận hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất và một bên yêu cầu tuyên bố hợp đồng vô hiệu mà không có yêu cầu khác, nếu Tòa án tuyên bố hợp đồng vô hiệu, thì bên yêu cầu công nhận hợp đồng phải chịu phí tranh chấp như trong các vụ án dân sự không có giá trị kinh tế.

Nếu Tòa án tuyên bố công nhận hợp đồng, thì bên yêu cầu tuyên bố hợp đồng vô hiệu phải chịu phí tranh chấp như trong các vụ án dân sự không có giá trị kinh tế.

Trong trường hợp một bên yêu cầu công nhận hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất và một bên yêu cầu tuyên bố hợp đồng vô hiệu và có yêu cầu Tòa án giải quyết hậu quả của hợp đồng vô hiệu, thì phải chịu phí tranh chấp không có giá trị kinh tế.

Ngoài ra, còn phải thực hiện nghĩa vụ về tài sản hoặc bồi thường thiệt hại và chịu phí tranh chấp như trong các vụ án dân sự có giá trị kinh tế đối với giá trị tài sản hoặc phần bồi thường thiệt hại.

Trong trường hợp tranh chấp về việc hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thì đương sự phải chịu phí tranh chấp dân sự sơ thẩm như trong các vụ án không có giá trị kinh tế.