Căn cước công dân, với vai trò là một tài liệu xác nhận danh tính quan trọng, đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý dân cư và bảo vệ quyền lợi của công dân. Tuy nhiên, câu hỏi về ai được quyền kiểm tra căn cước công dân thường gặp và tạo nên nhiều tranh cãi. Bài viết này hãy cùng Công ty Luật ACC tìm hiểu vấn đề này, phân tích các quy định và quyền lợi liên quan đến việc kiểm tra căn cước công dân, đồng thời làm rõ những người nào có thể thực hiện quy trình này.
Ai được quyền kiểm tra căn cước công dân
1. Căn cước công dân là gì?
Theo Điều 3 Luật Căn cước công dân 2014, Căn cước công dân được định nghĩa như sau:
"Căn cước công dân là thông tin cơ bản về lai lịch, nhân dạng của công dân theo quy định của Luật này.”
Do đó, thẻ Căn cước công dân là một loại giấy tờ tùy thân quan trọng của công dân Việt Nam, chứa đựng thông tin cơ bản về lai lịch và nhân dạng cá nhân.
Nội dung chi tiết của thẻ Căn cước công dân được quy định tại Điều 18 Luật Căn cước công dân như sau:
- Mặt trước thẻ bao gồm hình Quốc huy nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, dòng chữ Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Độc lập - Tự do - Hạnh phúc, dòng chữ “Căn cước công dân”. Thông tin cụ thể trên mặt trước bao gồm ảnh, số thẻ Căn cước công dân, họ, chữ đệm và tên khai sinh, ngày, tháng, năm sinh, giới tính, quốc tịch, quê quán, nơi thường trú, và ngày, tháng, năm hết hạn.
- Mặt sau thẻ chứa bộ phận lưu trữ thông tin được mã hóa, thông tin vân tay, và đặc điểm nhân dạng của người được cấp thẻ. Thêm vào đó, có thông tin về ngày, tháng, năm cấp thẻ, họ, chữ đệm và tên, chức danh, chữ ký của người cấp thẻ, và dấu có hình Quốc huy của cơ quan cấp thẻ.
- Bộ trưởng Bộ Công an sẽ quy định cụ thể về quy cách, ngôn ngữ khác, hình dáng, kích thước, và chất liệu của thẻ Căn cước công dân.
2. Ai được quyền kiểm tra CCCD
Quyền kiểm tra Căn cước công dân (CCCD) được ủy quyền cho các cơ quan có thẩm quyền, đặc biệt là lực lượng an ninh và công an. Dưới đây là một số cơ quan và người được quyền kiểm tra CCCD:
Công an:
Công an từ cấp xã có thẩm quyền kiểm tra CCCD trong quá trình thực hiện nhiệm vụ an ninh trật tự và các hoạt động phòng chống tội phạm.
Cảnh sát giao thông:
Cảnh sát giao thông có quyền kiểm tra CCCD khi thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát giao thông và xử lý vi phạm trên đường.
Cơ quan chức năng khác:
Các cơ quan chức năng như cơ quan thuế, cơ quan quản lý dân cư, và một số cơ quan khác có thể yêu cầu kiểm tra CCCD trong các hoạt động quản lý và thực hiện chính sách của mình.
Lực lượng quân đội:
Trong một số trường hợp đặc biệt, lực lượng quân đội có thể được ủy quyền kiểm tra CCCD nhằm đảm bảo an ninh quốc gia và an toàn của cộng đồng.
Cơ quan tư pháp:
Các cơ quan tư pháp như tòa án và cơ quan điều tra có thể yêu cầu xuất trình CCCD trong quá trình điều tra vụ án.
Cơ quan hải quan và xuất nhập cảnh:
Cơ quan hải quan và xuất nhập cảnh có quyền kiểm tra CCCD để xác nhận danh tính và kiểm soát di chuyển của người dân qua cửa khẩu.
Những quy định này nhằm đảm bảo an ninh, trật tự, và quản lý chính sách của quốc gia. Các người dân cần tuân thủ và hợp tác khi bị yêu cầu xuất trình CCCD trong các tình huống pháp lý và an ninh.
3. Các trường hợp công an được kiểm tra CCCD
Chứng minh nhân dân (CMND) hoặc căn cước công dân (CCCD) là giấy tờ tùy thân chứng minh lai lịch của người được cấp, được sử dụng để xác nhận danh tính và quản lý thông tin cá nhân. Dưới đây là những trường hợp mà công an có quyền yêu cầu kiểm tra giấy tờ này:
Kiểm tra cư trú:
- Công an cấp xã có quyền thực hiện kiểm tra cư trú định kỳ, đột xuất, hoặc theo yêu cầu đặc biệt nhằm phòng chống tội phạm, đảm bảo an ninh, trật tự.
- Người dân khi bị kiểm tra cư trú phải xuất trình giấy tờ tùy thân như CMND hoặc thẻ CCCD còn hạn, kèm theo sổ hộ khẩu hoặc sổ tạm trú.
Kiểm tra giấy tờ, tang vật đối với người phạm tội quả tang:
Công an xã có quyền kiểm tra giấy tờ tùy thân, đồ vật, và tang vật đối với người bị phát hiện vi phạm pháp luật quả tang.
Người vi phạm phải xuất trình CMND hoặc thẻ CCCD khi bị công an xã yêu cầu.
Cảnh sát giao thông tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm:
Lực lượng Cảnh sát giao thông, khi thực hiện nhiệm vụ tuần tra và kiểm soát giao thông, có quyền kiểm tra giấy tờ liên quan đến người và phương tiện.
Người tham gia giao thông phải xuất trình CMND hoặc CCCD khi được yêu cầu bởi CSGT.
Công an xử lý vi phạm hành chính:
Lực lượng công an có quyền xử phạt vi phạm hành chính trong nhiều lĩnh vực.
Trong quá trình xử lý vi phạm hành chính, người vi phạm cần xuất trình CMND hoặc CCCD theo yêu cầu của công an.
Những quy định này nhằm đảm bảo tính minh bạch, công bằng và an toàn trong quá trình kiểm tra và xử lý vi phạm. Sự hợp tác từ phía người dân là quan trọng để duy trì trật tự và an ninh xã hội.
4. Một số lưu ý khi được yêu cầu kiểm tra CCCD
Khi bị yêu cầu kiểm tra Căn cước công dân (CCCD), dưới đây là một số lưu ý quan trọng để bạn có thể thực hiện một cách chủ động và hợp tác:
Bình tĩnh và hợp tác:
Luôn duy trì tinh thần bình tĩnh và hợp tác khi bị yêu cầu kiểm tra CCCD. Hành vi lịch sự và thái độ tích cực có thể giúp tạo ra một tình huống thuận lợi và tránh xung đột không cần thiết.
Xác nhận danh tính của người kiểm tra:
Trước khi xuất trình CCCD, bạn có thể yêu cầu người kiểm tra xác nhận danh tính và chức vụ của họ bằng cách hiển thị thẻ nhân viên hoặc giấy mời kiểm tra có đề cập đến đơn vị công tác.
Kiểm tra đúng chỗ và lúc:
Luôn kiểm tra xem bạn đang ở nơi công cộng, chốt kiểm soát an ninh, hoặc trong các tình huống pháp lý nơi có quyền kiểm tra CCCD. Nếu bạn cảm thấy bị yêu cầu kiểm tra một cách không rõ ràng, hãy đề xuất di chuyển đến địa điểm công cộng hoặc gọi điện đến cơ quan chức năng để xác nhận.
Không chống đối trực tiếp:
Trong tình huống bị kiểm tra, hạn chế chống đối trực tiếp. Nếu bạn có bất kỳ khiếu nại hay thắc mắc nào, hãy ghi lại thông tin liên quan và nêu rõ sau khi kiểm tra.
Bảo vệ thông tin cá nhân:
Xuất trình CCCD chỉ để mục đích kiểm tra danh tính, không chia sẻ thông tin cá nhân khác nếu không có lý do hợp lý. Luôn giữ bảo mật về thông tin nhạy cảm của bạn.
Ghi lại thông tin liên quan:
Nếu có thể, hãy ghi lại thông tin về người kiểm tra, thời gian, địa điểm và bất kỳ chi tiết nào quan trọng khác sau khi kiểm tra. Thông tin này có thể hữu ích nếu bạn gặp vấn đề sau này.
Yêu cầu giấy mời hoặc quyết định kiểm tra (nếu có):
Nếu bạn được yêu cầu kiểm tra CCCD mà không có lý do rõ ràng, bạn có thể hỏi xem có giấy mời hay quyết định kiểm tra từ cơ quan có thẩm quyền không.
Lưu ý rằng việc kiểm tra CCCD thường xuyên được thực hiện để đảm bảo an ninh và trật tự xã hội. Việc tuân thủ và hợp tác có thể giúp tránh các tình huống không mong muốn và duy trì một môi trường an toàn.
5. Câu hỏi thường gặp
Ai được quyền kiểm tra CCCD?
Cơ quan chức năng có quyền kiểm tra CCCD, bao gồm Cảnh sát, Công an, và các đơn vị thực hiện nhiệm vụ bảo đảm an ninh, trật tự, và phòng chống tội phạm.
Lý do gì khiến người ta được kiểm tra CCCD?
Người ta có thể được kiểm tra CCCD để đảm bảo an ninh, trật tự xã hội, phòng chống tội phạm, và trong các tình huống đặc biệt như kiểm tra cư trú, kiểm soát giao thông, hoặc xử lý vi phạm hành chính.
Có bất kỳ hạn chế nào về quyền kiểm tra CCCD?
Quyền kiểm tra CCCD phải tuân theo các quy định pháp luật và chỉ được thực hiện trong các tình huống có lý do hợp lý. Người kiểm tra cần có giấy mời hoặc quyết định kiểm tra từ cơ quan có thẩm quyền, và việc kiểm tra phải được thực hiện một cách có lý do và công bằng.
Hy vọng qua bài viết, Công ty Luật ACC đã giúp quý khách hàng hiểu rõ hơn về thẩm quyền kiểm tra CCCD. Đừng ngần ngại hãy liên hệ với Công ty Luật ACC nếu quý khách hàng có bất kỳ thắc mắc gì cần tư vấn giải quyết.
Nội dung bài viết:
Bình luận