Ý nghĩa của chủ nghĩa mác – lênin là gì? – Luật ACC

1. Những giá trị bền vững của chủ nghĩa Mác – Lênin

Kẻ thù tư tưởng của chủ nghĩa Mác – Lênin dè bỉu rằng chủ nghĩa Mác – Lênin không phải là một học thuyết khoa học mà là một giáo điều giống như kinh thánh mà những người cộng sản phải học thuộc lòng vận dụng ở mọi nơi. Chính vì vậy, chủ nghĩa Mác – Lênin không thể phát triển, sẽ đi vào ngõ cụt. Điều này hoàn toàn không có căn cứ. Chúng ta đều biết, ngay khi C.Mác và Ph.Ăngghen còn sống, các kẻ thù tư tưởng của các ông cũng đã nói như vậy. Ngay từ năm 1887, trong một bức thư gửi một nữ sĩ người Mỹ bà Phlo-ren-xơ Ken-li-vi-sne-vét-xcai-a, Ph.Ăngghen đã chỉ rõ: “Lý luận của chúng tôi là lý luận của sự phát triển, chứ không phải là một giáo điều mà người ta phải học thuộc lòng và lắp lại một cách máy móc”(1). V.I.Lênin sau này cũng không ít lần nhắc nhở những người cộng sản Nga rằng: “Chúng ta không hề coi lý luận của Mác như là một cái gì đã xong xuôi hẳn và bất khả xâm phạm; trái lại, chúng ta tin rằng lý luận đó chỉ đặt nền móng cho môn khoa học mà những người xã hội chủ nghĩa cần phải phát triển hơn nữa về mọi mặt, nếu họ không muốn trở thành lạc hậu đối với cuộc sống. Chúng tôi nghĩ rằng những người xã hội chủ nghĩa ở Nga đặc biệt cần phải tự mình phát triển hơn nữa lý luận của Mác, vì lý luận này chỉ đề ra những nguyên lý chỉ đạo chung, còn việc áp dụng nguyên lý ấy thì xét riêng từng nơi, ở Anh không giống ở Pháp, ở Pháp không giống ở Đức, ở Đức không giống ở Nga”(2). Chính vì vậy mà V.I.Lênin đã bổ sung nhiều luận điểm lý luận so với thời đại của C.Mác, Ph.Ăngghen. Hồ Chí Minh rất nhiều lần căn dặn, nhắc nhở cán bộ, đảng viên học tập chủ nghĩa Mác – Lênin là “phải học tinh thần của chủ nghĩa Mác – Lênin, học tập lập trường, quan điểm và phương pháp của chủ nghĩa Mác – Lênin để áp dụng lập trường, quan điểm và phương pháp ấy mà giải quyết cho tốt những vấn đề thực tế trong công tác cách mạng của chúng ta”(3); “Học để mà làm”(4). Đồng thời, Hồ Chí Minh đã bổ sung nhiều luận điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin cho phù hợp tình hình thực tiễn Việt Nam, chẳng hạn như: cách mạng ở thuộc địa có thể nổ ra trước cách mạng ở chính quốc; đảng cộng sản không chỉ đại biểu cho lợi ích của giai cấp công nhân, giai cấp nông dân và nhân dân lao động mà còn đại biểu cho lợi ích của cả dân tộc; thực hiện liên minh công – nông – trí ở Việt Nam,v.v.. Những đảng cộng sản chân chính đã vận dụng, bổ sung, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin phù hợp điều kiện thực tiễn của mỗi nước. Điều đó chứng tỏ phát triển là một giá trị bền vững của chủ nghĩa Mác – Lênin. Chính vì vậy mà chủ nghĩa Mác – Lênin vẫn tồn tại và phát triển. Nhờ phát triển mà chủ nghĩa Mác – Lênin vẫn tồn tại, chính sự tồn tại lại đòi hỏi chủ nghĩa Mác – Lênin phải được phát triển.

Cùng với phát triển thì chủ nghĩa Mác – Lênin là chủ nghĩa nhân đạo triệt để nhất. Bởi lẽ, sự ra đời và tồn tại của chủ nghĩa Mác – Lênin cũng do nhu cầu giải phóng con người và cũng nhằm mục đích giải phóng con người. Ngoài mục tiêu giải phóng con người khỏi mọi hình thức người nô dịch người, người áp bức người, người đàn áp người, chủ nghĩa Mác – Lênin không có mục tiêu nào khác. Trong Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản, C.Mác và Ph.Ăngghen đã chỉ rõ: “sẽ xuất hiện một liên hiệp, trong đó sự phát triển tự do của mỗi người là điều kiện cho sự phát triển tự do của tất cả mọi người”(5).

Phép biện chứng duy vật và chủ nghĩa duy vật lịch sử cũng là những giá trị bền vững của chủ nghĩa Mác – Lênin. Bởi vì nhân loại đã tìm ra nhiều phương pháp nghiên cứu mới, nhưng không phương pháp nào có thể thay thế phép biện chứng duy vật, mà chỉ có thể làm phong phú thêm phép biện chứng duy vật. Về chủ nghĩa duy vật lịch sử, đúng như Fingel đã nói, cũng như Đác-uyn đã phát hiện ra các quy luật của thế giới hữu cơ và Mác đã phát hiện ra các quy luật phát triển của xã hội, của loài người (6) . Lênin VI khẳng định: “Chủ nghĩa duy vật lịch sử của C.Mác là thành tựu vĩ đại nhất của tư tưởng khoa học” (7) . Chủ nghĩa duy vật lịch sử của Mác về bản chất cũng là chủ nghĩa duy vật biện chứng, nhưng đó là chủ nghĩa duy vật biện chứng về xã hội. Trong xã hội, pháp luật chỉ được sản sinh ra, tồn tại và vận hành trong hoạt động thực tiễn có ý thức của con người. Như vậy, thông qua hoạt động thực tiễn, con người có thể tác động làm cho quy luật được hình thành nhanh hơn hoặc chậm hơn. Đây là khuynh hướng chỉ ra tính đặc thù của các quy luật xã hội và chủ nghĩa duy vật lịch sử chứa đựng tính đặc thù này. Vì vậy, chủ nghĩa duy vật lịch sử có giá trị trường tồn.

Trong thời đại Cách mạng công nghiệp 4.0, Internet vạn vật và dữ liệu lớn, các nhà sản xuất sử dụng rộng rãi robot và dây chuyền lắp ráp tự động để giảm chi phí sản xuất và tăng năng suất lao động. Lợi dụng tình hình đó, có nhiều ý kiến ​​cho rằng học thuyết Mác – Lênin về giá trị thặng dư và học thuyết Mác – Lênin về vai trò sứ mệnh lịch sử thế giới của giai cấp công nhân là không còn đúng. Tuy nhiên, chúng ta đều biết rằng nếu không có công nhân chế tạo, lập trình, sử dụng, bảo trì, sửa chữa rô-bốt và dây chuyền tự động hóa thì rô-bốt và dây chuyền tự động hóa chỉ là một đống rác vô hồn, vô nghĩa. Trong mối quan hệ giữa người lao động và máy móc (bao gồm cả robot và dây chuyền tự động), liệu người lao động ở đây có còn đóng vai trò quyết định hay không. Giai cấp công nhân đúng là có những biến đổi về cơ cấu như công nhân “cổ xanh”, công nhân “cổ cồn”, công nhân “cổ vàng” nhưng họ đều là công nhân, không có công nhân thì không thể tồn tại nền sản xuất hiện đại. giá trị thặng dư còn Đó là sức lao động mà người lao động sống. Từ cơ sở khoa học và thực tiễn trên, điều này vẫn còn nguyên giá trị. Hơn nữa, xét về mặt kinh tế, người lao động hiện đại vẫn là những người sản xuất ra của cải vật chất chính trong xã hội hiện đại. Về chính trị và tư tưởng, chỉ có giai cấp công nhân hiện đại mới có thể đoàn kết với nông dân và những người lao động khác để lãnh đạo họ xây dựng một xã hội công bằng và tự do. Bởi vì, làm từ thiện thì ai cũng có cuộc sống giàu sang, hạnh phúc. Về văn hóa, đạo đức, chỉ có giai cấp công nhân hiện đại mới xác lập được những giá trị văn hóa, đạo đức mới như công bằng, chân, thiện, mỹ, bình đẳng, tôn trọng. Vì vậy, giai cấp công nhân hiện đại vẫn gánh trên vai sứ mệnh lịch sử toàn thế giới là đánh đổ chế độ tư bản bóc lột, áp bức, nô dịch nhân dân. Như Mác đã nói: “Trong cuộc cách mạng đó, giai cấp vô sản chỉ mất xiềng xích trói buộc mình, và sẽ thắng được cả thế giới” (8) .

Lịch sử vận động, phát triển của nhân loại đã chứng minh, sự phát triển của lịch sử xã hội loài người không theo kiểu duy nhất “kinh tế quyết định”; không theo kiểu “phương Tây là trung tâm”; cũng không theo kiểu “làn sóng thứ ba”. Mặc dù, sự phát triển của các quốc gia, dân tộc là hết sức đa dạng, phong phú nhưng vẫn theo quy luật thay thế các hình thái kinh tế – xã hội từ thấp lên cao một cách lịch sử – tự nhiên. Bởi lẽ, những nguyên nhân dẫn tới những sự thay thế này là do những mâu thuẫn bên trong lòng của mỗi hình thái kinh tế – xã hội quy định. Đó là mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất; giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng,… Những mâu thuẫn này được giải quyết sẽ tạo cho sự ra đời của hình thái kinh tế – xã hội mới. Quá trình này diễn ra không phụ thuộc vào ý chí, mong muốn của con người. Do vậy, đúng như C.Mác và Ph.Ăngghen đã nhận định: “Sự sụp đổ của giai cấp tư sản và thắng lợi của giai cấp vô sản đều là tất yếu như nhau”(9). Cả về mặt lý luận, cả về mặt thực tiễn đều chứng tỏ học thuyết hình thái kinh tế – xã hội của C.Mác vẫn giữ nguyên giá trị.

Mặc dù CNXH hiện thực ở Liên Xô (cũ) và Đông Âu sụp đổ, nhưng như vậy không có nghĩa là lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin về CNXH sụp đổ. Không thể đồng nhất sự sụp đổ của CNXH hiện thực ở Liên Xô (cũ) và Đông Âu với sự sụp đổ của chủ nghĩa Mác – Lênin về CNXH. Đây là sự sụp đổ của một mô hình CNXH giáo điều, cứng nhắc, bảo thủ, không đổi mới; sự sụp đổ của nhận thức sai lầm, giáo điều về CNXH. Hơn nữa, sự tồn tại, đổi mới, mở cửa, phát triển của CNXH ở Cu Ba, Lào, Việt Nam, v.v.. cũng chứng tỏ CNXH với tư cách là một lý tưởng, một chế độ chính trị, một phong trào hiện thực vẫn tồn tại và phát triển. Do vậy, có thể khẳng định lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin về CNXH vẫn là một giá trị bền vững.

2. Ý nghĩa thời đại của chủ nghĩa Mác – Lênin

Chủ nghĩa Mác – Lênin vẫn là thế giới quan, phương pháp luận khoa học cho giai cấp công nhân hiện đại và nhân loại tiến bộ.

Trong thời đại ngày nay, có nhiều biến động ngày càng khó lường, nhiều học thuyết, nhiều trào lưu tư tưởng len lỏi vào phong trào công nhân nhằm chống lại chủ nghĩa Mác – Lênin, nhưng những giá trị bền vững của chủ nghĩa cộng sản. Chủ nghĩa Mác – Lênin chứng tỏ chủ nghĩa Mác – Lênin vẫn là thế giới quan và phương pháp luận khoa học của giai cấp công nhân hiện đại và nhân loại tiên tiến. Chủ nghĩa Mác – Lênin vẫn trang bị cho giai cấp công nhân hiện đại lý luận về sự hình thành kinh tế – xã hội, lý luận về vai trò sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, phép biện chứng duy vật và chủ nghĩa duy vật lịch sử, một phương pháp khoa học và khách quan về thế giới đương đại và con đường giải phóng con người, trước hết là giải phóng giai cấp công nhân. Trên cơ sở khoa học khách quan, giai cấp công nhân có phương pháp luận khoa học biện chứng sẽ hiểu rõ các quy luật vận động của lịch sử loài người. Trên cơ sở này, chúng ta có lý do để tin tưởng vào tương lai của nhân loại. Dù thế giới có đổi thay, dù khoa học và công nghệ có những thay đổi nhanh chóng, dù chủ nghĩa đế quốc không dùng bất cứ thủ đoạn nào để chống phá, bôi nhọ, xuyên tạc chủ nghĩa Mác – Lênin, thì về thế giới quan và phương pháp luận khoa học, giai cấp công nhân hiện đại vẫn tin tưởng vào Bản thân chủ nghĩa Mác-Lênin và dưới ánh sáng của nhân loại Trong tương lai, tin tưởng vào con đường tự giải phóng và giải phóng của loài người tiến bộ.

Chủ nghĩa Mác – Lênin vẫn là học thuyết khoa học duy nhất đáp ứng yêu cầu giải phóng triệt để con người khỏi mọi hình thức nô dịch, áp bức.

Gần 172 năm phát triển của chủ nghĩa Mác – Lê-nin và gần 103 năm phát triển của chủ nghĩa xã hội hiện thực chứng tỏ rằng, cho đến nay, chủ nghĩa Mác – Lê-nin vẫn là học thuyết duy nhất của cuộc cách mạng khoa học phù hợp với lịch sử giải phóng hoàn toàn dân tộc. con người, và không có lý thuyết nào có thể thay thế nó. Đã có nhiều học thuyết, nhiều trào lưu tư tưởng, nhiều học thuyết có sứ mệnh giải phóng con người, nhưng về cơ bản, đó đều là những học thuyết, trào lưu tư tưởng chưa đáp ứng được yêu cầu giải phóng con người, trước hết là giải phóng hoàn toàn giai cấp công nhân . , một phương pháp khoa học và thực tế. Chỉ có chủ nghĩa Mác – Lênin ra đời một cách khoa học, thực tiễn vì sự nghiệp giải phóng giai cấp công nhân và đường lối, phương pháp, phương pháp đấu tranh giải phóng giai cấp công nhân ngay từ đầu mới có đủ cơ sở để giải phóng giai cấp công nhân. Một số tôn giáo cũng muốn cứu độ con người, nhưng con người chỉ có thể thực sự được cứu độ sau khi chết. Mục đích của chủ nghĩa Mác – Lênin là giải phóng con người hiện thực trong thực tiễn và đền bù cho con người sống và làm việc trong thực tế. Mọi lý luận, giải thích của chủ nghĩa Mác – Lênin chỉ nhằm mục đích giải phóng con người, trước hết là giải phóng giai cấp công nhân khỏi mọi hình thức nô lệ, áp bức, bóc lột và nô dịch. Vì vậy, có gì sai với mục đích này và những theo đuổi, khát vọng và khát vọng của con người thực sự? Nó muốn lật đổ mọi hình thức áp bức, nô lệ và áp bức. Để rồi đụng chạm đến lợi ích của những kẻ nô dịch, thống trị, áp bức, đàn áp. Chính vì vậy giai cấp thống trị, giai cấp nô lệ, giai cấp áp bức và giai cấp bị áp bức tìm mọi cách chống phá, xuyên tạc, vu cáo, bôi nhọ chủ nghĩa Mác – Lênin, học thuyết nhằm đánh đổ sự thống trị của giai cấp. Mức độ thống trị này? ! Có thể nói, sự phản đối quyết liệt chủ nghĩa Mác-Lênin của giới cầm quyền đã phần nào lý giải bản chất khoa học, nhân văn và cách mạng của bản thân chủ nghĩa Mác-Lênin.

Chủ nghĩa Mác – Lênin vẫn là học thuyết khoa học trang bị cho ta phương pháp luận nhận thức đúng đắn xu thế của chủ nghĩa tư bản hiện đại.

Với phương pháp biện chứng, thế giới quan duy vật, lý luận hình thái kinh tế-xã hội, chủ nghĩa Mác – Lênin đã chỉ rằng từ trong lòng của chủ nghĩa tư bản nhất định sẽ nảy sinh những điều kiện, tiền đề về khoa học, kinh tế, vật chất, kỹ thuật và nguồn nhân lực cho sự ra đời của một xã hội mới tốt đẹp hơn – đó là CNXH, chủ nghĩa cộng sản. Các nước tư bản hiện đại có sự tăng trưởng kinh tế và có sự phát triển về nhiều mặt. Những thành tựu này chính là thành tựu của nhân loại tồn tại dưới chủ nghĩa tư bản. Đây không phải là thành tựu của riêng chủ nghĩa tư bản. Hơn nữa, đúng như một nhận định của một giáo sư người Anh: “Những nước tư bản hiện đại là kết quả của một lịch sử nô dịch, diệt chủng, bạo lực và bóc lột một cách ghê tởm”(10). Chủ nghĩa tư bản ngày nay đạt nhiều thành tựu về kinh tế, khoa học-công nghệ, giáo dục nhưng chủ nghĩa tư bản không bao giờ giải quyết được một cách triệt để những vấn đề bất công xã hội, đói nghèo của một bộ phận dân cư, kiểm soát vũ khí, hủy hoại môi trường tự nhiên,v.v.. Bởi do lợi ích của giai cấp thống trị không cho phép họ giải quyết một cách triệt để những vấn đề này.

Chủ nghĩa Mác – Lênin vẫn là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho những người cộng sản trong lựa chọn con đường, biện pháp xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Ngay từ cuối 1845 đầu 1846, C.Mác và Ph.Ăngghen đã viết: “Đối với chúng ta, chủ nghĩa cộng sản không phải là một trạng thái cần phải sáng tạo ra, không phải là một ý tưởng mà hiện thực phải khuôn theo. Chúng ta gọi chủ nghĩa cộng sản là một phong trào hiện thực, nó xóa bỏ trạng thái hiện nay. Những điều kiện của phong trào ấy là do những tiền đề hiện đang tồn tại đẻ ra”(11). Như vậy, chủ nghĩa Mác – Lênin có vai trò là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho những người cộng sản lựa chọn, tìm tòi con đường xây dựng CNXH trên đất nước của mình. Những con đường, biện pháp ấy phải được tìm thấy từ trong thực tiễn mỗi quốc gia, dân tộc, chứ không thể tìm từ một ý tưởng nào đó rồi bắt hiện thực khuôn theo. Chính phương pháp luận này là do chủ nghĩa Mác – Lênin mang lại. Do vậy, với phương pháp luận này những người cộng sản chân chính sẽ vận dụng sáng tạo, thành công những nguyên lý của chủ nghĩa Mác – Lênin vào nhận thức mô hình và con đường xây dựng CNXH trên quê hương của mình.

Chủ nghĩa Mác – Lênin trang bị cho những người cộng sản Việt Nam phương pháp luận khoa học để thực hiện đổi mới thành công.

Do vận dụng đúng đắn thế giới quan Mác – Lênin và phương pháp luận khoa học, Đảng Cộng sản Việt Nam đã rút ra bài học từ công cuộc đổi mới của Liên Xô và quán triệt tốt mối quan hệ giữa chấn hưng kinh tế và đổi mới. Giữa đổi mới, ổn định và phát triển. Đồng thời, Đảng Cộng sản Việt Nam xác lập mô hình chủ nghĩa xã hội Việt Nam với tám đặc trưng cơ bản; tám phương hướng xây dựng chủ nghĩa xã hội và chín mối quan hệ cần giải quyết. Đồng thời, Đảng Cộng sản Việt Nam cũng đứng trên quan điểm của Chủ nghĩa Mác – Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh đã giải quyết nhiều vấn đề thực tiễn như dỡ bỏ cấm vận, mở rộng quan hệ đối ngoại, chủ động tiến công, chủ động hội nhập. quốc tế; để đảng viên có đủ tiêu chuẩn sinh hoạt tự do; Xây dựng tác phong đảng viên tốt; phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế; xây dựng nước nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, do nhân dân làm chủ, nhân dân hưởng thụ; phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, v.v. Nhờ đó, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng tự hào. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến những thành tựu đó, trong đó phải kể đến việc Đảng Cộng sản Việt Nam đã không ngừng kiên định giải quyết đúng đắn những vấn đề thực tiễn đặt ra trên cơ sở chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.

Từ đó, chúng ta có thể chắc chắn rằng, thực tế đã diễn ra nhiều biến đổi, nhiều đột phá về khoa học và công nghệ, nhiều chuyển biến trong phong trào cách mạng, nhưng giá trị khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác – Lênin không hề thay đổi. Có thể còn một số ý kiến ​​tranh luận cá nhân vì phải bổ sung, phát triển những thay đổi, nhưng những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin vẫn giữ nguyên giá trị khoa học và cách mạng. Vì vậy, chủ nghĩa Mác – Lênin vẫn là thế giới quan, phương pháp luận khoa học của chúng ta để nhận thức và giải quyết những vấn đề thực tiễn của thế giới đương đại là xây dựng chủ nghĩa xã hội và thực hiện đổi mới xã hội chủ nghĩa.