Thuế là khoản thu của ngân sách nhà nước không hoàn trả và không mang tính đối giá, do cơ quan quyền lực nhà nước quy định. Căn cứ vào mối quan hệ giữa cơ quan thuế với người chịu thuế, thuế có 2 loại cơ bản là thuế trực thu và thuế gián thu. Bài viết sau đây sẽ so sánh thuế trực thu và thuế gián thu.
1. Thuế là gì?
Thuế (tax) là khoản tiền mà chính phủ đánh vào thu nhập của cá nhân và doanh nghiệp (thuế trực thu) hoặc vào hàng hoá và dịch vụ (thuế gián thu). Thuế được chính phủ sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau.
Ví dụ: tăng nguồn thu cho ngân sách (mục tiêu thu nhập); làm thay đổi tình hình phân phối thu nhập và của cải (mục tiêu phân phối lại); kiểm soát quá trình phân phối và mức chỉ tiêu trong nền kinh tế (mục tiêu quản lý vĩ mô); kiểm soát khối lượng xuất nhập khẩu (mục tiêu quản lý vĩ mô và mục tiêu bảo hộ sản xuất trong nước) và thay đổi tâp quán tiêu dùng (mục tiêu xã hội).
2. Thuế gián thu là gì?
Thuế gián thu là thuế thu đối với người tiêu dùng thông qua việc nộp thuế của người sản xuất, kinh doanh.
Thuế gián thu là loại thuế không trực tiếp đánh vào thu nhập và tài sản của người nộp thuế mà đánh một cách gián tiếp thông qua giá cả hàng hóa và dịch vụ. Người sản xuất hàng hóa và cung ứng dịch vụ sẽ cộng thêm phần thuế vào trong giá bán hàng hóa và dịch vụ của mình. Khi hàng hóa và dịch vụ được bán, người sản xuất thay mặt người tiêu dùng nộp khoản thuế gián thu cho Nhà nước.
Vì thuế được cộng vào giá bán hàng hóa, dịch vụ nên nó ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả thị trường, nói cách khác do tính gián thu nên loại thuế này có tác dụng điều tiết tiêu dùng của xã hội.
Tính gián thu của loại thuế gián thu thể hiện ở chỗ người nộp thuế là người sản xuất, kinh doanh nhưng người thực tế chịu thuế là người tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ nên người nộp thuế và người thực tế chịu thuế khác nhau. Người nộp thuế là người sản xuất, kinh doanh nhưng người thực tế chịu thuế là người tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ vì số thuế nhà nước thu là một bộ phận cấu thành của giá cả hàng hóa, dịch vụ. Thuế gián thu có các loại như: thuế doanh thu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng... Do tính gián thu nên loại thuế này có tác dụng điều tiết tiêu dùng của xã hội.
3. Thuế trực thu là gì?
Thuế trực thu là thuế mà Nhà nước trực tiếp thu vào ngân sách một phần thu nhập của đối tượng nộp thuế.
Thuế trực thu không phải là một loại thuế độc lập trong hệ thống thuế. Thuế trực thu được nhận diện thông qua việc xác định ai là người thực tế chịu thuế. Trong thuế trực thu, tổ chức, cá nhân nộp thuế trực thu tức là lấy một phần thu nhập của mình nộp cho Nhà nước. Do đó, khi Nhà nước thu thuế trực thu thì người nộp thuế đồng thời là người chịu thuế. Thuộc loại thuế trực thu có các thứ thuế như thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập dân cư...
Ngoài mục đích thu ngân sách Nhà nước, thuế trực thu còn được Nhà nước sử dụng để điều tiết thu nhập của xã hội.
4. Thuế trực thu và thuế gián thu gồm những loại nào?
Một số loại thuế trực thu sau đây:
Thuế thu nhập cá nhân, thuế lợi tức, thuế thu nhập công ty, thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao, thuế tài sản, thuế thừa kế…
Thuế gián thu gồm những loại sau đây: Thuế doanh thu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng, thuế môn bài…
5. So sánh thuế gián thu và thuế trực thu
5.1. Các điểm giống nhau giữa thuế trực thu và gián thu
Đối với thuế trực thu và thuế gián thu thì đây đều là một trong những phương thức thu thuế theo quy định của pháp luật về thuế:
Đều là một nguồn điều tiết vào thu nhập của các cá nhân, tổ chức trong xã hội;
Người chịu thuế là người phải đều phải trích một phần tài sản để chuyển cho ngân sách Nhà nước mà không thể khước từ hoặc trì hoãn, hay nói cách khác bản chất của hai hình thức thu thuế này đều mang tính chất bắt buộc.
5.2.Các điểm khác nhau giữa thuế trực thu và gián thu
Mức độ tác động vào nền kinh tế
- Thuế trực thu: Ít tác động vào giá cả thị trường (vì thường đánh vào kết quả kinh doanh, kết quả thu nhập sau một kỳ kinh doanh)
- Thuế gián thu: Ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả thị trường (vì thuế được cộng vào giá bán hàng hóa dịch vụ)
Mức độ quản lý
- Thuế trực thu: Khó thu; dễ trốn thuế nhất là đối với các nước đang phát triển như Việt Nam, việc thanh toán chủ yếu bằng tiền mặt; nhà nước không kiểm soát được thu nhập thực tế của người nộp thuế.
- Thuế gián thu: Dễ thu thuế vì được cầu thành giá bán hàng hóa, dịch vụ; người tiêu dùng nếu trình độ dân trí chưa cao thì không thấy được. Vì vậy hầu hết các nước nghèo, chậm phát triển thường coi thuế gián thu là nguồn thu chủ yếu; Trong lúc các nước phát triển lại lấy thuế trực thu là nguồn thu chính của ngân sách.
Thuế được coi là nghĩa vụ của người dân đối với nhà nước, góp phần vào ngân sách nhà nước. Thuế bao gồm thuế trực thu và thuế gián thu mối loại thuế đều có những ưu nhược điểm riêng, nhưng chúng đều có vai trò quan trọng như nhau. Trên đây là bài viết về so sánh thuế gián thu và thuế trực thu. Nếu quý bạn đọc còn vấn đề nào thắc mắc hay có nhu cầu cần hỗ trợ, giải đáp tư vấn, vui lòng liên hệ:
Zalo: 0846967979
Website: accgroup.vn
Nội dung bài viết:
Hãy để lại bình luận của bạn tại đây!