Khớp lệnh là gì? Các loại lệnh giao dịch chứng khoán

Bạn đã bao giờ tự hỏi: "Khớp lệnh là gì?" Khi bước vào thị trường chứng khoán, thuật ngữ này có thể gây ra sự hoang mang cho nhiều người mới bắt đầu. Tuy nhiên, hiểu rõ về khái niệm này là vô cùng quan trọng để tham gia giao dịch một cách hiệu quả. Khớp lệnh không chỉ đơn thuần là quá trình mua và bán chứng khoán, mà còn là cơ sở của hoạt động giao dịch trên thị trường, cùng với đó là các loại lệnh giao dịch chứng khoán mà mọi nhà đầu tư cần hiểu rõ. Hãy cùng ACC tìm hiểu sâu hơn về khái niệm này và các loại lệnh để có cái nhìn tổng quan về hoạt động thị trường chứng khoán.

Khớp lệnh là gì? Các loại lệnh giao dịch chứng khoán

1. Khớp lệnh là gì?

Khớp lệnh trong thị trường chứng khoán là quá trình thực hiện thỏa thuận mua bán giữa các nhà đầu tư, dựa trên nguyên tắc ưu tiên về giá và thời gian. Điều này đồng nghĩa với việc các lệnh mua và bán được ghép nối với nhau dựa trên mức giá phù hợp và tuân theo nguyên tắc khớp lệnh thị trường. Bản chất của khớp lệnh là sự đồng ý giao dịch giữa người mua và người bán khi có chung một mức giá cụ thể và số lượng nhất định.

Trong quá trình khớp lệnh, mỗi lệnh mua sẽ được kết hợp với một lệnh bán tương ứng, và giao dịch chỉ được thực hiện khi có sự phù hợp về giá giữa hai bên. Điều này giúp đảm bảo công bằng và minh bạch trong quá trình giao dịch, khiến cho các nhà đầu tư có thể dễ dàng kiểm soát và theo dõi các giao dịch của mình cũng như biến động trên thị trường.

Mức giá được sử dụng để thực hiện giao dịch trong quá trình khớp lệnh được gọi là giá khớp lệnh. Đây là mức giá mà người mua và người bán đồng ý giao dịch, và thông thường được xác định bằng cách tìm ra điểm giao nhau giữa các lệnh mua và bán trên sàn giao dịch.

Nhờ vào quá trình khớp lệnh này, thị trường chứng khoán trở nên linh hoạt và có tính thanh khoản cao hơn, giúp tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư tham gia giao dịch một cách hiệu quả và minh bạch.

2. Các loại khớp lệnh

Các loại khớp lệnh bao gồm khớp lệnh định kỳ và khớp lệnh liên tục, mỗi loại có cách hoạt động và ứng dụng riêng.

Khớp lệnh định kỳ là quá trình thực hiện giao dịch dựa trên cơ sở so khớp lệnh mua và lệnh bán chứng khoán tại một thời điểm xác định. Thông thường, Sở giao dịch chứng khoán sử dụng loại này để xác định giá mở cửa và đóng cửa của thị trường. Trong quá trình khớp lệnh định kỳ, các lệnh mua và bán được sắp xếp theo thứ tự ưu tiên về giá, thời gian và cuối cùng là khối lượng. Các lệnh ATO/ATC (At the Open/At the Close) thường được ưu tiên thực hiện trước, vì chúng thể hiện sự sẵn sàng mua hoặc bán ở mức giá xác định trước phiên giao dịch.

Khớp lệnh liên tục là quá trình giao dịch diễn ra ngay khi các lệnh mua và bán được nhập vào hệ thống giao dịch. Trong khớp lệnh liên tục, các lệnh mới sẽ được khớp với nhau ngay lập tức theo nguyên tắc ưu tiên về giá và thời gian. Điều này tạo điều kiện cho việc giao dịch linh hoạt và nhanh chóng, giúp cung cấp thanh khoản cho thị trường.

Trong quá trình khớp lệnh liên tục, có hai loại lệnh phổ biến là lệnh thị trường (Market Order - MP) và lệnh khớp sau giờ (Post Close Order - PLO). Lệnh thị trường được thực hiện tại mức giá tốt nhất hiện có trên thị trường, trong khi lệnh PLO được đặt ở mức giá đóng cửa sau khi phiên giao dịch chính thức kết thúc.

3. Nguyên tắc khớp lệnh

Nguyên tắc khớp lệnh trong giao dịch chứng khoán rất quan trọng để đảm bảo công bằng và minh bạch. Các nguyên tắc này bao gồm nguyên tắc ưu tiên về giá, ưu tiên về thời gian và ưu tiên về khối lượng.

Nguyên tắc ưu tiên về giá là quy định rằng trong trường hợp các lệnh có cùng mức giá, lệnh mua với giá cao hơn sẽ được ưu tiên thực hiện trước. Tương tự, lệnh bán với giá thấp hơn sẽ được ưu tiên thực hiện trước lệnh bán với giá cao hơn. Điều này giúp đảm bảo rằng các giao dịch được thực hiện với giá hợp lý và công bằng cho cả người mua và người bán.

Nguyên tắc ưu tiên về thời gian quy định rằng trong trường hợp các lệnh có cùng mức giá, lệnh được nhập vào hệ thống trước sẽ được ưu tiên khớp trước. Điều này đảm bảo rằng các nhà đầu tư có thể tin tưởng vào tính công bằng và minh bạch của quá trình giao dịch trên thị trường.

Cuối cùng, nguyên tắc ưu tiên về khối lượng quy định rằng nếu các lệnh có cùng mức giá và thời gian, thì lệnh có khối lượng lớn hơn sẽ được ưu tiên thực hiện trước. Điều này giúp đảm bảo rằng các giao dịch được thực hiện với khối lượng đủ lớn để đáp ứng nhu cầu của thị trường và tạo ra thanh khoản.

Tất cả các nguyên tắc này đều là cơ sở quan trọng để xây dựng một hệ thống giao dịch chứng khoán minh bạch và công bằng, đồng thời giúp tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư tham gia thị trường một cách hiệu quả và an toàn.

Nguyên tắc khớp lệnh

4. Các loại lệnh giao dịch chứng khoán

Các loại lệnh giao dịch chứng khoán đóng vai trò quan trọng trong quá trình hoạt động của thị trường. Dưới đây là một số loại lệnh phổ biến:

Lệnh ATO (At the Open):

• Lệnh đặt mua hoặc đặt bán chứng khoán tại mức giá mở cửa.
• Ưu tiên thực hiện trước lệnh giới hạn.
• Tự động hủy sau thời gian xác định nếu không thực hiện hoặc không thực hiện hết.

Lệnh giới hạn (LO - Limit Order):

• Lệnh mua hoặc bán chứng khoán tại mức giá xác định hoặc tốt hơn.
• Hiệu lực cho đến khi hết ngày giao dịch hoặc bị hủy.

Lệnh thị trường trên sàn HSX (MP - Market Order):

• Lệnh mua/bán chứng khoán tại mức giá thấp nhất/giá cao nhất trên thị trường.
• Thực hiện ngay tại mức giá hiện có trên thị trường.
• Có thể chuyển thành lệnh giới hạn nếu không thực hiện được toàn bộ khối lượng.

Lệnh thị trường trên sàn HNX:

• Lệnh mua tại giá bán thấp nhất hoặc lệnh bán tại mức giá cao nhất trên thị trường.
• Có 3 loại: MAK, MOK, MTL.

Lệnh điều kiện (lệnh chờ):

• Lệnh giới hạn nhưng duy trì nhiều ngày cho đến khi lệnh được khớp hoặc hết thời gian.
• Tự động đưa lên sàn khi đạt các điều kiện nhất định.

Lệnh ATC (At the Close):

• Lệnh đặt mua hoặc bán chứng khoán tại mức giá đóng cửa.
• Ưu tiên trước lệnh giới hạn.
• Tự động hủy sau khi phiên kết thúc nếu không thực hiện hoặc không thực hiện hết.

Lệnh khớp lệnh sau giờ (PLO - Post Closing Order):

• Lệnh mua hoặc bán tại giá đóng cửa sau khi kết thúc phiên giao dịch.
• Khớp ngay nếu có lệnh đối ứng chờ sẵn.
• Không được phép sửa, hủy.

Các loại lệnh này phản ánh nhu cầu và chiến lược giao dịch của các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra thanh khoản và tính minh bạch trên thị trường.

Trong tóm tắt này, chúng ta đã cùng nhau khám phá "Khớp lệnh là gì?" và các loại lệnh giao dịch chứng khoán. Từ việc hiểu rõ nguyên tắc khớp lệnh đến việc tìm hiểu các loại lệnh như ATO, ATC, MP, LO và PLO, chúng ta đã có cái nhìn tổng quan về cách thức hoạt động của thị trường chứng khoán. Việc nắm vững thông tin này không chỉ giúp bạn hiểu rõ hơn về cách thức giao dịch, mà còn là bước đầu tiên quan trọng trong việc xây dựng chiến lược đầu tư cá nhân của mình. Hãy tiếp tục khám phá và áp dụng kiến thức này vào thực tế để đạt được những kết quả tích cực trong việc đầu tư và giao dịch trên thị trường chứng khoán.