Hiện nay, vẫn có nhiều người nhầm lẫn giữa việc khởi tố vụ án và khởi tố bị can là gì? Hai khái niệm này đều là quan trọng trong quá trình tố tụng hình sự. Vậy, khởi tố bị can và khởi tố vụ án hình sự khác biệt như thế nào? Hãy cùng Công ty Luật ACC khám phá vấn đề này qua bài viết dưới đây.
Khởi tố bị can là gì?Những quy định pháp luật về khởi tố bị can
1. Khởi tố bị can là gì?
Khởi tố bị can là một quá trình tố tụng, trong đó sau khi thực hiện một loạt các hoạt động điều tra, cơ quan có thẩm quyền đã thu thập đủ bằng chứng để xác định rằng một cá nhân hoặc tổ chức đã vi phạm luật pháp.
Theo quy định của Bộ Luật Hình sự năm 2015, việc khởi tố bị can được căn cứ vào hành vi mà cá nhân hoặc tổ chức được xác định là vi phạm pháp luật.
2. Khởi tố vụ án và khởi tố bị can có mối liên hệ như thế nào?
Trong quá trình xử lý vụ án hình sự, quyết định khởi tố vụ án thường được đưa ra trước quyết định khởi tố bị can. Điều này được thực hiện vì sau khi vụ án được khởi tố, cơ quan có thẩm quyền tiến hành điều tra, dựa vào việc xác định các yếu tố cấu thành tội phạm để tạo cơ sở cho quyết định khởi tố bị can.
Tuy nhiên, trong thực tế, cơ quan có thẩm quyền có thể đưa ra cả hai quyết định này cùng một lúc khi có đủ bằng chứng cho sự việc, sự kiện có dấu hiệu tội phạm và xác định được người thực hiện hành vi vi phạm pháp luật. Điều này thường xảy ra trong các tình huống như bắt tội phạm quả tang, khi cơ quan có thẩm quyền có đủ bằng chứng để đưa ra cả hai quyết định khởi tố vụ án và khởi tố bị can ngay lập tức.
3.Viện Kiểm sát được quyền ra quyết định khởi tố bị can khi nào?
Theo quy định tại khoản 4 Điều 179 của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 về việc khởi tố bị can, nội dung được quy định như sau:
Khởi tố bị can
...
Trong trường hợp phát hiện có người đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm nhưng chưa được khởi tố, Viện kiểm sát có quyền yêu cầu Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố bị can hoặc tự ra quyết định khởi tố bị can nếu đã yêu cầu nhưng Cơ quan điều tra không thực hiện. Trong vòng 24 giờ kể từ khi ra quyết định khởi tố bị can, Viện kiểm sát phải gửi quyết định đó cho Cơ quan điều tra để tiến hành điều tra.
Sau khi nhận được hồ sơ và kết luận điều tra, nếu Viện kiểm sát phát hiện có người khác đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm trong vụ án mà chưa bị khởi tố, Viện kiểm sát sẽ ra quyết định khởi tố bị can và trả hồ sơ cho Cơ quan điều tra để tiến hành điều tra bổ sung.
...
Do đó, Viện kiểm sát có quyền ra quyết định khởi tố bị can khi phát hiện có người đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm nhưng chưa bị khởi tố, và đã yêu cầu Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố nhưng cơ quan này không thực hiện.
Trong khoảng thời gian 24 giờ kể từ khi ra quyết định khởi tố bị can, Viện kiểm sát cần gửi quyết định đó cho Cơ quan điều tra để tiến hành điều tra.
Viện Kiểm sát được quyền ra quyết định khởi tố bị can khi nào?
4. Khởi tố vụ án hình sự là gì?
Viết lại không làm thay đổi nội dung chi tiết hơn của đoạn sau: Căn cứ Điều 143 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định căn cứ khởi tố vụ án hình sự:
Căn cứ khởi tố vụ án hình sự
Chỉ được khởi tố vụ án khi đã xác định có dấu hiệu tội phạm. Việc xác định dấu hiệu tội phạm dựa trên những căn cứ:
- Tố giác của cá nhân;
- Tin báo của cơ quan, tổ chức, cá nhân;
- Tin báo trên phương tiện thông tin đại chúng;
- Kiến nghị khởi tố của cơ quan nhà nước;
- Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trực tiếp phát hiện dấu hiệu tội phạm;
Người phạm tội tự thú.
Theo đó, khởi tố vụ án hình sự là việc cơ quan có thẩm quyền tố tụng xác định có căn cứ để khởi tố vụ án hình sự. Đây là một giai đoạn tố tụng độc lập, mở đầu quá trình tố tụng hình sự.
Việc xác định dấu hiệu tội phạm dựa trên những căn cứ sau:
- Tố giác của cá nhân;
- Tin báo của cơ quan, tổ chức, cá nhân;
- Tin báo trên phương tiện thông tin đại chúng;
- Kiến nghị khởi tố của cơ quan nhà nước;
- Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trực tiếp phát hiện dấu hiệu tội phạm;
- Người phạm tội tự thú.
5. Phân biệt khởi tố bị can và khởi tố vụ án hình sự
|
Điểm khác biệt |
Khởi tố bị can |
Khởi tố vụ án hình sự |
|
Định nghĩa |
Quy trình pháp lý bắt đầu khi cơ quan điều tra kết luận có đủ bằng chứng để xác định một cá nhân hoặc tổ chức là nghi can trong vụ án. Quá trình này nhấn mạnh vào việc xác định và cung cấp cáo trạng chính thức về việc phạm tội của nghi can. |
Quy trình pháp lý bắt đầu khi cơ quan điều tra kết luận có đủ bằng chứng để khẳng định rằng một tội phạm đã được phạm và đủ để tiến hành xét xử. Quá trình này nhấn mạnh vào việc khẳng định sự vi phạm pháp luật và quyết định bắt đầu quá trình tố tụng. |
|
Mục đích |
Xác định và đưa ra cáo buộc chính thức về việc cá nhân hoặc tổ chức đã thực hiện hành vi phạm tội. Mục tiêu là tạo ra một cơ sở pháp lý cho việc tiến hành xét xử nghi can. |
Đưa ra quyết định chính thức về việc bắt đầu quá trình tố tụng hình sự, với mục tiêu truy cứu trách nhiệm hình sự và tìm ra sự thật về vụ án. |
|
Thứ tự |
Thường được ra quyết định sau khi đã có quyết định khởi tố vụ án hình sự. |
Thường được ra quyết định trước khi có quyết định khởi tố bị can. |
|
Pháp lý |
Được điều chỉnh bởi các quy định pháp luật về tố tụng hình sự, cụ thể là các quy định về việc xác định nghi can và tiến hành điều tra. |
Được điều chỉnh bởi các quy định pháp luật về tố tụng hình sự, cụ thể là các quy định về việc xác định tội phạm và quyết định bắt đầu quá trình tố tụng. |
|
Cơ quan ra quyết định |
Cơ quan điều tra hoặc cơ quan điều tra và điều tra viên công tố. |
Cơ quan điều tra và điều tra viên công tố. |
Thông qua sự phân tích chi tiết trên, ta có cái nhìn rõ ràng hơn về sự khác biệt giữa hai quá trình tố tụng quan trọng trong hệ thống pháp luật hình sự.
Trên đây là toàn bộ thông tin liên quan đến thắc mắc khởi tố bị can là gì? mà Công ty Luật ACC đã chia sẻ đến quý bạn đọc. Hy vọng rằng với những thông tin trên, quý bạn đọc có thể áp dụng được trong cuộc sống và công việc. Vui lòng liên hệ với chúng tôi nếu bạn có thông tin thắc mắc nào nhé!
Nội dung bài viết:
Hãy để lại bình luận của bạn tại đây!