Chủ nghĩa tiêu thụ là chủ nghĩa biểu thị cho một quốc gia tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ với số lượng lớn. Điều này đem lại những lợi ích và tác hại nhất định cho nền kinh tế. Tuy nhiên, sự ra đời của chủ nghĩa tiêu thụ được coi như một xu thế tất yếu trong sự phát triển của đời sống xã hội và sự đa dạng của hàng hóa, dịch vụ trên thị trường.
1. Chủ nghĩa tiêu thụ là gì?
1.1. Lịch sử và sự trỗi dậy của chủ nghĩa tiêu thụ:
Chủ nghĩa tiêu thụ có thể bắt nguồn từ sự khởi đầu của chủ nghĩa tư bản vào thế kỷ 16 ở Châu Âu. Chủ nghĩa tiêu thụ gia tăng mạnh mẽ trong thế kỷ 18 do tầng lớp trung lưu ngày càng tăng chấp nhận tiêu dùng xa xỉ. Thế kỷ 18 cũng chứng kiến mối quan tâm ngày càng tăng đối với thời trang hơn là sự cần thiết như một yếu tố quyết định việc mua hàng. Sự phát triển của chủ nghĩa tiêu dùng cũng có thể là do chính trị và kinh tế. Để các quốc gia phát triển mạnh mẽ về mặt chính trị và kinh tế, cạnh tranh tư bản vì lợi nhuận và thị trường phải là cốt lõi trong chương trình nghị sự của mọi quốc gia. Chủ nghĩa thực dân cũng được coi là một trong những động lực chính của chủ nghĩa tiêu dùng.
Thực dân phải tìm kiếm thị trường cho hàng hóa của họ bằng cách tạo ra cầu vì có cung. Cuộc cách mạng công nghiệp cũng thúc đẩy chủ nghĩa tiêu dùng khi số lượng sản phẩm tiêu dùng tăng lên trên thị trường do việc sử dụng máy móc ngày càng nhiều. Trong nhiều thập kỷ, mua hàng hóa / dịch vụ đã trở thành một cách sống ở Anh và nhiều nơi khác trên thế giới. Văn hóa chủ nghĩa tiêu dùng vẫn tiếp tục cho đến ngày nay. Nó khuyến khích chi tiêu vào các mặt hàng tiêu dùng như ô tô, quần áo, giày dép và các tiện ích thay vì tiết kiệm và đầu tư. Người tiêu dùng mua hàng hóa và dịch vụ để theo kịp thời trang / xu hướng. Việc tìm kiếm hàng hóa tốt hơn là không bao giờ kết thúc.
Sự gia tăng của chủ nghĩa tiêu thụ ngày nay thể hiện rõ ở cả các nước đang phát triển và đã phát triển. Điều này có thể được nhìn thấy trong việc sản xuất hàng loạt các mặt hàng xa xỉ. Các phương tiện truyền thông cũng bão hòa với các quảng cáo. Mức nợ cá nhân cũng đang tăng trên toàn cầu, đây là dấu hiệu cho thấy ngày càng có nhiều người mua hàng quá mức do bốc đồng hoặc không có kế hoạch tài chính phù hợp. Các dấu hiệu rõ ràng khác của chủ nghĩa tiêu dùng bao gồm đổi mới sản phẩm.
1.2. Định nghĩa và đặc điểm chủ nghĩa tiêu thụ:
Chủ nghĩa tiêu thụ là ý tưởng cho rằng việc tăng mức tiêu thụ hàng hóa và dịch vụ được mua trên thị trường luôn là một mục tiêu mong muốn và rằng sức khỏe và hạnh phúc của một người về cơ bản phụ thuộc vào việc có được hàng hóa tiêu thụ và của cải vật chất. Về mặt kinh tế, nó liên quan đến ý tưởng chủ yếu của Keynes rằng chi tiêu của người tiêu thụ là động lực chính của nền kinh tế và khuyến khích người tiêu thụ chi tiêu là một mục tiêu chính sách chính. Theo quan điểm này, chủ nghĩa tiêu thụ là một hiện tượng tích cực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Trong kinh tế học, thuật ngữ chủ nghĩa tiêu thụ được dùng để chỉ các chính sách kinh tế khuyến khích tiêu dùng. Trong một xã hội theo chủ nghĩa tiêu thụ, mọi người bị tấn công bởi các quảng cáo, giảm giá, ra mắt sản phẩm, tặng sản phẩm trong số nhiều chương trình khuyến mãi khác nhằm khuyến khích chi tiêu liên tục và đáng kể vào hàng hóa và dịch vụ. Chủ nghĩa tiêu thụ khuyến khích theo đuổi “cuộc sống tốt đẹp”. Điều này có thể phải trả giá bằng những thứ như tiết kiệm và đầu tư.
Trong cách sử dụng phổ biến, chủ nghĩa tiêu thụ dùng để chỉ xu hướng của những người sống trong nền kinh tế tư bản tham gia vào một lối sống vật chất quá mức xoay quanh việc tiêu dùng một cách phản cảm, lãng phí hoặc dễ thấy. Theo nghĩa này, chủ nghĩa tiêu thụ được hiểu rộng rãi là góp phần phá hủy các giá trị và lối sống truyền thống, bóc lột người tiêu dùng bằng cách kinh doanh lớn, suy thoái môi trường và các ảnh hưởng tâm lý tiêu cực.
Ví dụ, Thorstein Veblen là một nhà kinh tế học và xã hội học thế kỷ 19 nổi tiếng với thuật ngữ “tiêu dùng dễ thấy” trong cuốn sách Lý thuyết về giai cấp giải trí (1899) của ông. Tiêu dùng dễ thấy là một phương tiện để thể hiện địa vị xã hội của một người, đặc biệt là khi hàng hóa và dịch vụ được trưng bày công khai là quá đắt so với các thành viên khác trong cùng giai cấp. Kiểu tiêu dùng này thường gắn với những người giàu có nhưng cũng có thể áp dụng cho bất kỳ tầng lớp kinh tế nào.
Sau cuộc Đại suy thoái, chủ nghĩa tiêu thụ phần lớn bị chế giễu. Tuy nhiên, với việc nền kinh tế Hoa Kỳ khởi động sau Thế chiến thứ hai và sự thịnh vượng sau đó vào cuối chiến tranh, việc sử dụng thuật ngữ này vào giữa thế kỷ 20 bắt đầu có ý nghĩa tích cực. Trong thời gian này, chủ nghĩa tiêu thụ nhấn mạnh những lợi ích mà chủ nghĩa tư bản mang lại như nâng cao mức sống và một chính sách kinh tế ưu tiên lợi ích của người tiêu dùng. Những ý nghĩa hoài cổ phần lớn này đã không còn được sử dụng phổ biến.
Khi người tiêu dùng chi tiêu, các nhà kinh tế học giả định rằng người tiêu dùng được hưởng lợi từ tiện ích của hàng hóa tiêu dùng mà họ mua, nhưng các doanh nghiệp cũng được hưởng lợi từ việc tăng doanh thu, doanh thu và lợi nhuận. Ví dụ, nếu doanh số bán ô tô tăng, các nhà sản xuất ô tô sẽ thấy lợi nhuận tăng. Ngoài ra, các công ty sản xuất thép, lốp xe và vải bọc cho ô tô cũng có doanh số bán hàng tăng lên. Nói cách khác, chi tiêu của người tiêu dùng có thể mang lại lợi ích cho nền kinh tế và khu vực kinh doanh nói riêng.
Do đó, các doanh nghiệp (và một số nhà kinh tế) đã coi việc tăng tiêu dùng là một mục tiêu quan trọng trong việc xây dựng và duy trì một nền kinh tế vững mạnh, không phân biệt lợi ích cho người tiêu dùng hay toàn xã hội.
1.3. Tác động của chủ nghĩa tiêu dùng:
Theo kinh tế học vĩ mô Keynes, thúc đẩy chi tiêu tiêu dùng thông qua chính sách tài khóa và tiền tệ là mục tiêu hàng đầu của các nhà hoạch định chính sách kinh tế. Chi tiêu tiêu dùng chiếm tỷ trọng lớn trong tổng cầu và tổng sản phẩm quốc nội (GDP), do đó, tăng cường chi tiêu tiêu dùng được coi là cách hiệu quả nhất để thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng.
Chủ nghĩa tiêu thụ coi người tiêu dùng là mục tiêu của chính sách kinh tế và là con bò tiền mặt cho khu vực kinh doanh với niềm tin duy nhất rằng việc tăng tiêu dùng có lợi cho nền kinh tế. Tiết kiệm thậm chí có thể được coi là có hại cho nền kinh tế vì nó phải trả giá bằng chi tiêu tiêu dùng ngay lập tức.
Chủ nghĩa tiêu thụ cũng giúp hình thành một số phương thức kinh doanh. Sự lỗi thời có kế hoạch của hàng tiêu dùng có thể thay thế sự cạnh tranh giữa các nhà sản xuất để tạo ra những sản phẩm lâu bền hơn. Tiếp thị và quảng cáo có thể trở nên tập trung vào việc tạo ra nhu cầu của người tiêu dùng đối với các sản phẩm mới hơn là thông báo cho người tiêu dùng.
2. Lợi ích của chủ nghĩa tiêu thụ:
– Tăng trưởng kinh tế: Chủ nghĩa tiêu thụ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Khi mọi người chi tiêu nhiều hơn cho hàng hóa / dịch vụ được sản xuất trong một chu kỳ không bao giờ kết thúc, nền kinh tế sẽ phát triển. Sản xuất và việc làm tăng lên dẫn đến tiêu dùng nhiều hơn. Mức sống của người dân cũng nhất định được cải thiện vì chủ nghĩa tiêu dùng.
– Thúc đẩy sự đổi mới và sáng tạo: Vì người tiêu dùng đang tích cực tìm kiếm các sản phẩm / dịch vụ tốt nhất tiếp theo để mua, các nhà sản xuất / nhà sản xuất luôn chịu áp lực đổi mới. Khi người tiêu dùng tiếp cận hàng hóa / dịch vụ tốt hơn, mức sống được cải thiện.
3. Tác hại của chủ nghĩa tiêu thụ:
– Suy thoái môi trường: Nhu cầu hàng hóa ngày càng tăng gây áp lực lớn lên các nguồn tài nguyên thiên nhiên như nước và nguyên liệu thô. Chủ nghĩa tiêu dùng cũng dẫn đến việc sử dụng năng lượng quá mức. Chủ nghĩa tiêu dùng cũng khuyến khích việc sử dụng các hóa chất được biết là có thể làm suy giảm môi trường. Tóm lại, chủ nghĩa tiêu dùng gây hại nhiều hơn là có lợi cho môi trường.
– Suy thoái đạo đức: Chủ nghĩa tiêu dùng ngày càng gia tăng có xu hướng dịch chuyển xã hội khỏi các giá trị quan trọng như tính chính trực. Thay vào đó, có sự tập trung mạnh mẽ vào chủ nghĩa vật chất và cạnh tranh. Mọi người có xu hướng mua hàng hóa và dịch vụ mà họ không cần để chúng có thể ngang bằng hoặc ở cấp độ cao hơn so với những người khác.
– Mức nợ cao hơn: Chủ nghĩa tiêu dùng cũng làm tăng mức nợ trong xã hội. Số lượng người vay ngắn hạn như cho vay ngắn hạn để mua hàng xa xỉ đã tăng mạnh. Ngày nay, nhiều khoản vay ngắn hạn không được chuyển vào mục đích sử dụng cho mục đích xây dựng.
– Các vấn đề về sức khỏe tâm thần: Chủ nghĩa tiêu dùng làm tăng mức nợ, do đó dẫn đến các vấn đề sức khỏe tâm thần như căng thẳng và trầm cảm. Cố gắng chạy theo các xu hướng mới nhất khi bạn có nguồn lực hạn chế có thể rất mệt mỏi đối với tinh thần và thể chất. Chủ nghĩa tiêu dùng buộc mọi người phải làm việc nhiều hơn, vay mượn nhiều hơn và dành ít thời gian hơn cho những người thân yêu. Chủ nghĩa tiêu dùng cản trở các mối quan hệ hiệu quả. Nó ảnh hưởng tiêu cực đến hạnh phúc tổng thể của mọi người về lâu dài vì nghiên cứu đã chứng minh rằng mọi người không nhận được sự thỏa mãn có giá trị và lâu dài từ chủ nghĩa vật chất.
Nội dung bài viết:
Hãy để lại bình luận của bạn tại đây!