Chủ nghĩa cộng sản là học thuyết triết học xã hội và chính trị do K. Marx và F. Engels xây dựng, sau đó được Lenin áp dụng và phát triển vào những điều kiện lịch sử mới. Về mặt học thuyết, chủ nghĩa cộng sản hay chủ nghĩa xã hội khoa học cũng đều có nghĩa như nhau, là hệ thống những quan điểm duy vật, khoa học về thế giới, về vị trí của con người trong thế giới đó. Nó còn là khoa học về những quy luật chung nhất của sự phát triển của tự nhiên, xã hội và tư duy; quy luật về sự phát triển sức sản xuất xã hội. Đây là một cấu trúc kinh tế – xã hội và hệ tư tưởng chính trị ủng hộ việc thiết lập một xã hội phi nhà nước, không giai cấp, bình đẳng, dựa trên sự sở hữu chung và điều khiển chung đối với các phương tiện sản xuất và tài sản nói chung.
Marx và Engels cho rằng chủ nghĩa cộng sản sẽ là giai đoạn cuối cùng của xã hội loài người, đạt được qua một cuộc cách mạng vô sản. “Chủ nghĩa cộng sản thuần túy” theo Marx và Engels nói đến một xã hội không có giai cấp, không có nhà nước và không có áp bức, mà trong đó các quyết định về việc sản xuất cái gì và theo đuổi những chính sách gì được lựa chọn một cách dân chủ, cho phép mọi thành viên của xã hội tham gia vào quá trình quyết định ở cả hai mặt chính trị và kinh tế.
Là một hệ tư tưởng chính trị, chủ nghĩa cộng sản thường được coi là một nhóm lớn các học thuyết triết học chính trị và kinh tế phát sinh từ các phong trào chính trị và trí tuệ khác nhau trong văn học của các nhà lý luận tư sản và cách mạng công nghiệp. Chủ nghĩa cộng sản đã cố gắng đưa ra các giải pháp khác nhau cho các vấn đề của nền kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa, chủ nghĩa đế quốc và chủ nghĩa dân tộc. Trên cơ sở nghiên cứu các vận động lịch sử nhân loại nói chung và các vận động xã hội tư bản chủ nghĩa nói riêng, Mác và Ăng-ghen khẳng định, con đường duy nhất để giải quyết các mâu thuẫn xã hội lúc này là giai cấp công nhân. (Giai cấp vô sản) mà theo Mác là những người chủ yếu tạo ra của cải vật chất cho xã hội, những người bị giai cấp tư sản bóc lột, đứng lên làm giai cấp thống trị thay cho bọn tư bản để xây dựng một xã hội tự do không phân biệt giai cấp, chủng tộc. Trong đó, Marx và Engels đã chỉ ra sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân với tư cách là những kẻ đào mồ chôn chủ nghĩa tư bản và những người tạo ra một xã hội mới - một xã hội cộng sản trong đó chế độ tư hữu bị bãi bỏ và chế độ sở hữu công cộng, đối kháng giai cấp và sự bóc lột con người được thiết lập. dừng lại, trong đó sự phát triển tự do của mỗi người là điều kiện cho sự phát triển tự do của tất cả. Trên cơ sở đó, chủ nghĩa cộng sản đã thay thế chủ nghĩa tư bản do thắng lợi của cách mạng vô sản và nền chuyên chính vô sản đã được thiết lập.
Mác và Ăng-ghen cũng chỉ ra rằng, hình thái xã hội cộng sản chủ nghĩa có hai giai đoạn phát triển: giai đoạn thứ nhất là giai đoạn xã hội mới hình thành mới thoát ra khỏi xã hội tư bản chủ nghĩa. Vì vậy mọi mặt của xã hội đó vẫn còn dấu vết của xã hội cũ, dấu vết của xã hội đó, xã hội tư bản chủ nghĩa. Giai đoạn này được gọi là giai đoạn xã hội chủ nghĩa, hay giai đoạn thấp hơn của chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản. Nguyên tắc phân phối ở giai đoạn này là nguyên tắc phân phối theo công việc. Giai đoạn thứ hai của chủ nghĩa cộng sản là giai đoạn xã hội cộng sản chủ nghĩa phát triển trên cơ sở của chính nó, tức là giai đoạn tiên tiến của chủ nghĩa cộng sản. Ở giai đoạn này, cá nhân không còn phụ thuộc một cách mù quáng vào nhiệm vụ, sự đối lập giữa lao động chân tay và lao động trí óc không còn nữa; lao động đã trở thành nhu cầu sống quan trọng nhất; năng suất cũng tăng lên cùng với sự phát triển về mọi mặt của cá nhân, và nguồn tài lộc dồi dào. Theo Mác và Ăng-ghen, xã hội thời kỳ này đã thực hiện được nguyên tắc phân phối của xã hội cộng sản chủ nghĩa: phân phối theo lao động, hưởng theo nhu cầu. Cũng chỉ trong giai đoạn này, các điều kiện cho sự phát triển toàn diện của cá nhân mới được tạo ra và các nguyên tắc đạo đức của chủ nghĩa cộng sản được khẳng định.
Các hình thức chủ nghĩa cộng sản chính đã xuất hiện trên thế giới như: Chủ nghĩa Lênin, Chủ nghĩa Stalin, Chủ nghĩa Mao và Chủ nghĩa Trotsky, tất cả đều dựa trên chủ nghĩa Mác. Trong nửa sau của thế kỷ 19, các thuật ngữ chủ nghĩa cộng sản và chủ nghĩa xã hội đã chính thức được sử dụng như những từ đồng nghĩa với phong trào lao động nói chung. Trong Cách mạng Tháng Mười ở Nga năm 1917, những người Bolshevik đã sử dụng thuật ngữ "chủ nghĩa cộng sản" để mô tả đảng chính trị của họ. Cụ thể hơn, Quốc tế thứ ba, Comintern thành lập năm 1919, đã mang lại cho từ "chủ nghĩa cộng sản" một ý nghĩa cụ thể hơn. Từ đó, nhiều tổ chức Đảng cộng sản lần lượt được thành lập, hoạt động chủ yếu theo phương thức tập trung dân chủ của Lênin. Chính Lênin, trong tác phẩm Nhà nước và Cách mạng, đã chính thức hóa sự khác biệt giữa chế độ cộng sản chủ nghĩa và chế độ xã hội chủ nghĩa, đồng thời biến nó thành chủ đề của quá trình tái thiết xã hội. Mác định nghĩa xã hội hậu cách mạng là xã hội mà giá trị của nó tương xứng với giá trị của sức lao động, là “xã hội cộng sản ở giai đoạn cao hơn”. Lênin gọi giai đoạn đầu là "chủ nghĩa xã hội" và giai đoạn sau là "chủ nghĩa cộng sản".
Mặc dù là một học thuyết bao trùm mọi mặt của đời sống, nhưng bản thân chủ nghĩa cộng sản cũng có những đóng góp quan trọng cho sự phát triển của học thuyết quan hệ quốc tế. Theo Marx và Engels, sự xuất hiện của chủ nghĩa tư bản đã góp phần quan trọng vào việc tạo ra một thị trường thế giới thống nhất. Mục đích tìm kiếm lợi nhuận đã thúc đẩy giai cấp tư sản vươn ra mở cửa thị trường thế giới. Sự phát triển của công nghiệp, giao thông vận tải và các phương tiện liên lạc đã thúc đẩy sự phát triển của các mối quan hệ quốc tế và tạo điều kiện cho giai cấp tư sản bóc lột qua biên giới. Vai trò của nhà nước sẽ giảm đi và giai cấp tư sản sẽ trở thành giai cấp thống trị thế giới. Quan hệ quốc tế đã trở thành quan hệ bóc lột mang đậm tính giai cấp. Sau đó, đấu tranh giai cấp đã trở thành một nội dung chính trị quan trọng của quan hệ quốc tế, đấu tranh giai cấp sẽ mở rộng ra toàn thế giới. Như vậy, đấu tranh giai cấp và cách mạng của giai cấp vô sản thế giới có tính chất toàn dân. Lời kêu gọi của Mác: Giai cấp vô sản toàn thế giới đoàn kết lại. Đây cũng là cơ sở của học thuyết đấu tranh giai cấp quốc tế.
Cũng coi quan hệ quốc tế là sự phản ánh cơ sở kinh tế – xã hội trong nước và mâu thuẫn giai cấp, Lenin tập trung nhiều hơn vào việc phân tích giai đoạn độc quyền của chủ nghĩa tư bản. Sự độc quyền khiến cho mâu thuẫn giữa chúng trở nên gay gắt cả trong nước lẫn trên phạm vi quốc tế. Mâu thuẫn này là nguồn gốc dẫn đến khủng hoảng chính trị và chiến tranh giữa các thế lực đế quốc. Đồng thời, sự thống trị của giới tư sản độc quyền cũng làm mâu thuẫn giai cấp giữa giai cấp tư sản và giai cấp vô sản ngày càng sâu sắc. Vì thế, cách mạng sẽ nổ ra, dẫn tới sự cáo chung của chủ nghĩa đế quốc. Tuy nhiên, khác với Marx, Lenin cho rằng cách mạng vô sản khó diễn ra đồng thời trên quy mô toàn thế giới mà chỉ nổ ra thành công ở Nga là mắt xích yếu nhất trong hệ thống tư sản thế giới… Ngoài ra, Lenin cũng đưa ra những tư tưởng quan trọng đối với quan hệ quốc tế như cùng tồn tại hòa bình, quyền tự quyết của các dân tộc.
Tại Việt Nam, từ những năm 1920, chủ nghĩa Marx – Lenin được truyền bá vào Việt Nam, và sau đó Đảng Cộng sản Việt Nam đã được thành lập vào năm 1930. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Việt Nam đã giành được độc lập trong cuộc Cách mạng tháng Tám, tiến hành thành công hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, giúp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, đưa cả nước bước vào thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Từ năm 1986, Việt Nam đã thi hành chính sách Đổi mới, nhằm xây dựng một nền kinh tế thị trường mang định hướng xã hội chủ nghĩa, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh. Sau khi hệ thống xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, Đảng Cộng sản Việt Nam vẫn tiếp tục kiên trì con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Đảng xác định chủ nghĩa xã hội hiện thực có bị thu hẹp phạm vi nhưng lý tưởng cao cả của chủ nghĩa xã hội vẫn là niềm mơ ước của loài người tiến bộ và đi lên chủ nghĩa xã hội vẫn là xu thế tất yếu của xã hội loài người trong thời đại ngày nay.
Hãy để lại bình luận của bạn tại đây!